Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Yazarlar: Faruk TURHAN

Konular:Hukuk

Anahtar Kelimeler:Kamu Hizmetlerinden Yasaklılık,Kasıtlı Suç,Kamu Davası,Yüz Kızartıcı Suç,Cezanın Ertelenmesi

Özet: En temel siyasi haklardan biri olan seçilme hakkının şartları Anayasa ve kanunlarda oldukça sınırlayıcı bir şekilde düzenlenmiştir. Anayasa md. 67'de vatandaşların kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçilme hakkına sahip olduğu belirtildikten sonra, milletvekili seçilebilmek için bulunması gereken şartlar da özel olarak md. 76'da gösterilmiştir. Anayasanın 76. maddesine paralel olarak 1983 tarih ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu (MVSK) md. 10 ve 11'de milletvekili seçilebilme yeterliliğinin (ehliyetinin) şartları daha ayrıntılı bir şekilde gösterilmiştir. Milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip olabilmek için bir takım olumlu şartların varlığı yanında, kişinin ceza mahkûmiyetinin olmaması gibi olumsuz şartların da bulunmaması gerekmektedir. Hem Anayasa hem de MVSK'ya göre, ağır hapis ve bir yıl veya daha fazla hapis cezasına mahkûmiyet ile maddede sayılan belli suçlardan biriyle mahkûm olmak milletvekili seçilme yeterliliğini ortadan kaldırmaktadır. Bu suçlar ve mahkûmiyetlerin içerik ve koşulları ise ceza kanunundaki hükümlere göre belirlenecektir. Diğer taraftan kamu hizmetlerinden yasaklılık da milletvekili seçilmeye engel teşkil etmektedir. Kamu hizmetlerinden yasaklılık ise hapis cezasına mahkûmiyetin bir sonucu olduğu için, bu konuda da yine ceza kanunundaki hükümlerin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Yeni Türk Ceza Kanunu (TCK) ağır hapis cezasını kaldırmış, kamu hizmetlerinden yasaklılık cezasını belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma adıyla (ceza olarak değil) güvenlik tedbiri olarak düzenlemiş ve cezaların ertelenmesinin hukuki niteliği ve şartlarını da değiştirmiştir. Diğer taraftan, yeni TCK'da yer verilmeyen yasaklanmış hakların geri verilmesi kurumu, yeni Adli Sicil Kanununa eklenen bir hükümle tekrar kabul edilmiştir. Yasaklanmış hakların geri verilmesi konusunda, eski TCK'ya göre farklılıklar bulunmaktadır. Belirttiğimiz bu değişikliklerin seçilme yeterliliğine bir takım etkileri söz konusu olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Anayasa ve MVSK'daki milletvekili seçilme yeterliliğini ortadan kaldıran mahkûmiyet ve suçlara ilişkin düzenlemelerin özellikle yeni TCK açısından bir değerlendirmesini yapmaktır.

---