Türk Biyoçeşitlilik Dergisi
Yazarlar: Melahat ÖZCAN, Özgür EMİNAĞAOĞLU
Konular:Temel Bilimler
Anahtar Kelimeler:Campanula,Endemik,Anatomi,Yaprak,Gövde
Özet: Kuzey Yarıküre ve Akdeniz Bölgesi’nde doğal olarak yayılış gösteren ve dünyada 420’ye yakın türle temsil edilen Campanula L. cinsi, yurdumuzda yeni eklenen türlerle beraber, 136 takson ihtiva etmektedir. Taksonların yarıdan fazlası Türkiye için endemiktir. Bu çalışmada, oldukça yakın ilişkili iki endemik tür (C. betulifolia C. Koch ve C. choruhensis Kit Tan & Sorger) anatomik açıdan detaylı olarak incelenmiş ve IUCN risk kategorileri yeniden değerlendirilmiştir. Bitkisel materyaller, Artvin ili Yusufeli ilçesinden toplanmış ve herbaryum materyalleri hazırlanmıştır. Morfolojik incelemeler herbaryum örnekleri üzerinden, anatomik incelemeler ise %70’lik alkolde fikse edilen örnekler üzerinden yapılmıştır. El ile gövdeden enine, yapraklardan ise enine ve yüzeysel kesitler hazırlanmıştır. Anatomik incelemelerde, türler orta damar kalınlıkları, iletim demetleri uzunluk ve genişlikleri, lamina şekli ve kalınlıkları açısından karşılaştırılmış ve taban yapraklarının gövde yapraklarına göre belirgin farklılıklar gösterdiği görülmüştür. Yüzeysel kesitlerden türler arasındaki amfistomatik tip stomaların uzunlukları, indeksleri ve mm2’deki stoma sayıları karşılaştırılmıştır. Stoma uzunlukları C. choruhensis taban yaprağının adaksial yüzeylerindefazla, C. betulifolia’nın aynı yüzeyinde iseazdır. mm2’deki stoma sayıları ve stoma indeksleri açısından C. choruhensis’te daha yüksek değerler tespit edilmiştir. Epidermis türlerin gövde ve taban yaprağının adaksial yüzeylerinde düz çeperli, abaksial yüzeylerinde ise dalgalı-kıvrımlıdır. Bu çalışmada, yakın ilişkili görülen iki endemik türün anatomik özellikleri ilk defa karşılaştırmalı olarak ortaya konmuştur.