Sosyologca
Yazarlar: , Cafer Vayni
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Hasan Tanrıkut,Ürk sosyolojisi,İstanbul Üniversitesi
Özet: Bu makalede Türk sosyolojisinde kendine özgü görüşleri olan fakat fazla bilinmeyen bir sosyolog olan Hasan Tanrıkut ve fikirlerini ele alıyor, sosyolog Hasan Tanrıkut’u arşive dayalı portresi ile tanıtmaya çalışmaktayız. 1917-1981 yılları arasında yaşayan Hasan Tanrıkut 1943-1949 yılları arasında İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi’nde hocası Hilmi Ziya Ülken ile birlikte çalışmıştır. Daha sonra Üniversite ile ilişkisi kesilmiştir. 1940-1950 yılları arasında yayınlanmış olan Hamle, Yeni İnsanlık, Yeni Yol, Küllük, Yeni Baştan, Gün, Gerçek, Hareket, Yaratış, İnsan, Mavi ve Kaynak ile Sosyoloji Dergisi ve görüşlerini yazmıştır. Fikir hayatını felsefesinin ve sosyolojisinin ağır bastığı dönemler olarak ikiye ayırabiliriz. 1945’ten evvelki yazılarında felsefe, edebiyat, sanat ağırlıktayken; 1945’ten sonraki yazılarda ağırlık yavaş yavaş sosyolojiye yönelmiş, edebiyata ek olarak Türk Tarihi, Doğu-Batı ve politika ile ilgili yazılar da kaleme almıştır. Türklerde sosyal tabakalar, Doğu-Batı Farklılığı, Batılaşma ve sosyoloji konularında makaleler yazmıştır. Durkheim sosyolojisine alternatif olarak deneyci sosyolojiyi önermektedir. Bu nedenle Felsefe ve Sosyoloji Derneği’ni de kuran Tanrıkut Avrupa sosyolojisini değil de Amerikan sosyolojisini savunmaktadır. Doğu’nun Batı’dan farklı olduğunu savunacak bu farklılığı doğuran etkenleri endüstri devriminden çok öncelere götürecektir. Batılaşma hareketlerini de Doğu-Batı farklılığı açısından ele alacak, toplum yapısından kaynaklanan farklılığın Türk toplumunun Batılaşmasına engel olmakta olduğunu ve Türkiye’nin Batı gibi olamayacağını savunacaktır. Hasan Tanrıkut görüşleriyle birçok insanı etkilemiş; felsefe, bilim, sosyoloji, tarih ve sanat dünyamıza yeni bir bakış açısı getirmeye çalışmış; ancak dönemin değişen şartları içerisinde, metodik yönden değişmeden kalmaya çalışması neticesinde önce üniversitedeki işinden olmuş, daha sona da dramatik bir hayatı devam ettirmek zorunda kalmıştır. Hayatının drama dönüşmesiyle birlikte Türk sosyolojisi, felsefesi, edebiyatı, tarihi, sanatı ile ilgili çok başka fikirler üretebileceğini umduğumuz Tanrıkut’un bütün görüşleri eksik kalmıştır.