TÜRKBİTİG Kültür Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: ["Leyla Ece Yıldız"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Anadolu Efsaneleri,Cezalandırma,Nimete saygısızlık,Kutsal,Inanç.
Özet:
Anlatmaya dayalı halk edebiyatı mahsullerinden olan efsaneler, dünyanın yaratılışı ve sonu, tarihi olaylar, tabiatüstü şahıslar ve varlıklar ile dini olaylar hakkında anlatılan ve gerçek olduğuna inanılan kısa anlatmalardır. Efsaneler ayrıca toplumun sosyo-kültürel algısını aktaran ve toplum yapısını düzenleyen işlevlere sahip olması bakımından oldukça önemlidir. Anadolu efsaneleri, halkın dünya görüşünü, gelenek-göreneklerini, ahlaki anlayışını genç kuşaklara öğretme ve gelecek nesillere aktarma işlevini üstlenir. Bu açıdan efsaneler toplumsal yapı içerisinde kültürel devamlılığı sağlamada önemli bir rol üstlenirler.
“Nimet” bütün toplumlarda olduğu gibi Anadolu insanı için de kutsaldır. Bereketin sembolü olan nimete, saygı gösterip onu korumak her bireyin yapması gereken bir davranıştır. Aksi durumlarda birey en ağır şekilde cezalandırılır. Efsane metinleri de toplumun aynası niteliğinde olduğu için bu cezalar en açık şekliyle efsane metinlerinde karşımıza çıkar. Bu çalışmada, Anadolu efsanelerinde “Nimet” kavramı içerisinde yer alan ekmek, su ve sütün toplumdaki yeri ve onlara yapılan saygısızlıkların nasıl meydana geldiği ve verilen cezaların ne olduğu Anadolu Sahası Türk Efsaneleri arasından seçilen örnek metinlerden hareketle işlevsel halkbilimi kuramı bağlamında incelenmiştir.