Fenerbahçe Üniversitesi Tasarım, Mimarlık ve Mühendislik Dergisi
Yazarlar: Kübra ZORLU, Seher GÜZELÇOBAN MAYUK
Konular:Mimarlık
Anahtar Kelimeler:İyileştirme yöntemleri,Mevcut yapılarda iyileştirme,Sismik iyileştirme,Enerji etkin iyileştirme,Midorigaoka-1 yapısı
Özet: Türkiye’nin yer aldığı coğrafyada 1500’lü yıllardan beri depremlerin meydana geldiği bilinmektedir. 1509’da 7,2 büyüklüğündeki küçük kıyamet olarak adlandırılan Büyük İstanbul depremiyle, 1999 Kocaeli ve 2011 Van depremleri, 2020 yılında gerçekleşen Elazığ, Malatya ve İzmir depremleri, Türkiye’de deprem riskinin yüksek olduğunu göstermektedir. Özellikle 1999 Kocaeli depreminden sonra gerçekleşen her deprem olayı, olası İstanbul depremini ve Türkiye’nin deprem gerçeğini gündeme getirmektedir. Yapıların statik açıdan güvenliğinin sağlanması, depreme karşı alınabilecek önlemlerin başında gelmektedir. Bu anlamda, Türkiye’de çeşitli çalışmaların yürütüldüğü görülmektedir. Türkiye’de, 1947, 1953, 1961, 1968, 1975, 1998 ve halen yürürlükte olan 2007 olmak üzere, deprem yönetmelikleri toplam 7 kez revize edilmiştir. 2019 yılında Deprem Yönetmeliği yeniden güncellenerek, 1 Ocak 2019 tarihinde de yürürlüğe girmiştir (AFAD, 2021). 2007 yılında çıkarılan Deprem Yönetmeliği’ne göre inşa edilen yapılar sismik kuvvetlere dayanıklı, az risk taşıyan binalardır. 2012’de çıkarılan kentsel dönüşüm yasası ile afet riski taşıyan alanlarda iyileştirme, yenilemelere dair çalışmalar başlamıştır ve halen devam etmektedir. Ancak günümüz yapı stoğuna bakıldığında, birçok ilimizde mevcut deprem yönetmeliğinden önce yapılmış eski binaların yapısal güvenilirliği bilinmemekte, bununla birlikte, vatandaşlar bu yapılarda ikamet etmektedir. Yapısal güvenliği bilinen yapıların ise; deprem güvenliğinin olmadığı bilinmektedir [(İnel vd.,2007), (Ergün vd., 2012), (Gündoğan vd., 2019)]. Bu çerçevede, deprem riski olduğu tespit edilen mevcut binaların statik açıdan iyileştirilmeleri oldukça önem taşımaktadır. Buna ek olarak, son yıllarda artan sürdürülebilir yaklaşımlar mevcut yapıların enerji performanslarının artırılmasını gerekli kılmaktadır. Mevcut binaları iyileştirme çalışmaları; statik açıdan binayı güçlendirme ve yapıların enerji performansını artırmak üzere çeşitli amaçlarla yapılmaktadır. Entegre cephe sistemi olarak adlandırılan bir sistemin, yapıların statik ve enerji performansını artırmak üzere kullanılan bir çözüm olduğu bilinmektedir. Bu sistemin Türkiye’deki riskli yapılara uygulanabilirliğini tartışmanın amaçlandığı bu çalışmada; Türkiye gibi deprem bölgesi olan Japonya’da çökme riski bulunan betonarme bir yapı üzerinde, entegre cephe sistemi ile sismik ve enerji yönünden iyileştirilen bir bina örneği incelenerek, bu sistemin olumlu, olumsuz yönleri ortaya koyulmuştur. Bu inceleme sırasında, yapı ile ilgili daha önce yapılmış olan yayınlardan ve çeşitli kaynaklardan yararlanılmıştır. İncelenen ve Japonya örneğini içeren vaka çalışması, enerji ve deprem iyileştirmesinin birlikte yapıya uygulanarak, afet anında çökme riskinin sismik güçlendirme ile sağlanabileceğini göstermektedir.