Uluslararası İnovatif Eğitim Araştırmacısı
Yazarlar: Seda BAYSAL
Konular:-
DOI:10.29228/iedres.54657
Anahtar Kelimeler:Bilişsel esneklik; üstbilişsel farkındalık; eleştirel düşünme eğilimi; yapısal eşitlik modeli; öğretmen adayı
Özet: Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarında bilişsel esnekliği açıklamak üzere üstbilişsel farkındalık, eleştirel düşünme eğilimleri ve bunların alt boyutlarından oluşan bir path (yol) analizinin gerçekleştirilmesidir. İlişkisel araştırma modelinde tasarlanan bu araştırmada, öğretmen adaylarının bilişsel esnekliği, eleştirel düşünme eğilimleri ve üstbilişsel farkındalıkları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bu bağlamda, değişkenler arasındaki yordayıcı ilişkileri açıklamak amacıyla Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) kullanılmıştır. Bu çalışmanın katılımcıları uygun örnekleme (convenience sampling) yöntemi ile belirlenmiş olup Türkiye’de bir devlet üniversitesinde eğitim fakültesinde öğrenim görmekte olan toplam 213 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak kişisel bilgiler formu, bilişsel esneklik ölçeği, eleştirel düşünme eğilimi ölçeği, ve üstbilişsel farkndalık ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde öncelikli olarak, öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalıklarının ve eleştirel düşünme eğilimlerinin, bilişsel esnekliklerinin anlamlı bir yordayıcısı olup olmadıklarını belirlemek için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Bunun yanı sıra, üstbilişsel farkındalıkların ve eleştirel düşünme eğilimlerinin, bilişsel esneklik üzerindeki yordayıcı rolü yol (path) analizi kullanılarak incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi yenilikçilik alt boyutu ile üst bilişsel farkındalıklarının sorgulama, motivasyon ve değerlendirme alt boyutlarının öğretmen adaylarının bilişsel esnekliklerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu görülmektedir. Bilişsel esneklik ile üst bilişsel farkındalık ve eleştirel düşünme eğilimleri alt boyutları arasındaki ilişkiler incelendiğinde, bütün alt boyutların bilişsel esneklik ile orta düzeyde, pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, oluşturulan yapısal eşitlik modelinde, öğretmen adaylarının bilişsel esnekliğine ilişkin toplam varyansın %63’ünün eleştirel düşünme eğiliminin yenilikçilik alt boyutu ile üstbilişsel farkındalığın sorgulama, motivasyon ve değerlendirme alt boyutları tarafından açıklandığı tespit edilmiştir.