Uluslararası İletişim ve Sanat Dergisi
Yazarlar: Özlem Vargün
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Ortam odaklı sanat,Mekân,Malzeme,Imge,Simbiyoz,Mesaj.
Özet: Tarihsel süreçte ortam odaklı sanatın mekânla yaptığı ilişkinin işlevsel süreçle başladığı zamanla işlevini yitirerek eleştirel sürece doğru evirildiği görülür. Bu araştırmada ortam odaklı sanat ve iletişim arasındaki ilişki, tarihsel süreçte sanatsal üretimlerdeki mesajın olumlayıcı ve eleştirel yapısı mekâna kattığı anlamlar ele alınmıştır. Ortam odaklı sanatın işlevsel yapısı, mesajın izleyici ile kurduğu iletişim zamanla değişim geçirerek eleştirel sürece dönüşmüş verdiği mesaj değişmiştir. Araştırmanın amacı ortam odaklı sanatın farklı türlerinde iletişimsel mesajın nasıl değiştiği, kullanılan mekân, malzeme ve imgeler üzerinden nasıl anlama varıldığının incelenmesidir. “Ortam odaklı sanattaki malzemenin dili ve iletişimdeki anlamı nedir? Kullanılan imgeler mekânla nasıl ilişki kurmakta ve hangi anlama ulaşılmaktadır? Mekânın coğrafi ve stratejik konumuna göre hangi anlamlar çıkarılmaktadır?” gibi sorulara cevap aranmıştır. Elde edilen bulgularda ortam odaklı sanatın işlevsel sürecinde baskın olan ideolojinin mekâna sanat eserleri üzerinden aktarıldığı görülmüştür. Burada ideolojik söylem mekâna yansıtılırken coğrafi ve stratejik konumlandırma önem taşımaktadır. Verilen mesajdaki güç ve söylem malzemede bazen büyüklük olarak aktarılırken, bazen malzemenin şekillendirilişi, dokusu, şeffaflığı ve rengi gösterge olarak kullanılarak anlama ulaşıldığı görülmüştür. Ayrıca mekânın ya da eserin imge olarak mesaj taşıdığı bu mesajın bağlama göre anlamlandırıldığı görülmüştür. Ortam odaklı sanatın eleştirel sürecinde de malzeme, mekân ve imge anlama ulaşmada simbiyoz oluşturmaktadır. Bu türün işlevsellikten farkı ise artık özgürleşen sanatçının hâkim ideolojinin hizmetinde değil, ona karşı, onu eleştiren yapıda ilerlediğidir. Çağdaş üretimlerde eleştirel süreçte verilen mesaj; izleyici ile kurduğu iletişimin amacı ise toplumsal, çevresel ve ideolojik sorunlar üzerinden farkındalık oluşturmaktır. Bunlar azınlıkların haklarından, feminizme, çevre kirliliğinden, politik söyleme kadar farklı alanlarda izleyici ile iletişim halinde olmuştur. Sonuç olarak ortam odaklı sanat bulunduğu mekânla içindeki malzeme ve imgeyle birlikte anlam üretmekte bu anlamı izleyicisine mesajı doğrudan verme gücünü kullanmaktadır.