Ankara Anadolu ve Rumeli Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Özden AYDIN

Konular:-

Anahtar Kelimeler:Osmanlı İmparatorluğu,Nüfus sayımı,Bağdat,Musul.

Özet: 1897-1898 yılında, etnik-ulusal özneleriyle eklemlenmiş Bağdat-Musul coğrafyasında bir nüfus sayımı yapılmıştır. Dört sene önceki sayımın aksayan yönleri 1912-1913 yıllarında merkezle yapılan yazışmalarda ortaya çıkmıştır. Bu yazışmalarda, belli bir düşünce alışkanlığının diyalektiğinin gereği olarak sayımın mühim bir iş statüsünde gördüğünü vurgulamıştır. Bu mühim işin ağırlığı ile hareket eden memurların karşılaştıkları güçlükler ve kendilerini savunma yöntemleri araştırmanın bir kısmını oluşturmuştur. Bütün bu bilgiler ile birlikte, belli bir müfredat, plan çerçevesinde, belli kurallara göre yapılan nüfus sayımının işleyişi hakkında bilgi verilecektir. Öte yandan sayımı yapılan coğrafyanın temel bazı özellikleri ile arşiv malzemelerinde bahsi geçen etnik-ulusal öznelerin milletdevlet eksenli tarihsel anlatılara konu edilen çalışmaların tasviri yapılacaktır. Son olarak sayımın argümanları istatistiki olarak değerlendirilmiştir. Böylece çalışmanın eksik kısmı tamamlanarak yekpare bir anlatımın dışına çıkılmıştır. Bu bağlamda Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde tespit ettiğimiz vesika grubu bu mühim işin değerlendirilmesine öncülük etmiştir.

---