Library, Archive and Museum Research Journal

Yazarlar: Engin BERBER

Konular:-

DOI:10.29228/lamre.48354

Anahtar Kelimeler:Yıllıklar,İzmir Milli Kütüphanesi,İzmir Vilayeti,Yerel Tarih.

Özet: Merkezi yönetimin taşradaki uzantısı olan vilayetler, Osmanlı Devleti’nin son elli yılında yıllıklar yayımlamışlardır. Avrupa’nın değişik ülkelerinde “annuaire”, “almanach” ve/yeva “yearbook” ismiyle bir süredir basılmakta olan bir yayın türünü örnek alan “salname” başlıklı bu resmi yıllıklar, bir kent ve/veya bölgede okunmuş gazetelerle birlikte, özellikle yerel tarih çalışanların kullandığı temel kaynaklar arasındadırlar. Vilayetlerde istatistik müdürlüklerinin kurulmasından sonra, daha ziyade “İstatistik” veya “İstatistik Yıllığı” ismiyle yayımlanmış bu türün, Osmanlı idari taksimatında ismi “Aydın” ancak yönetim merkezi İzmir olan vilayet adına bastırılmış çok sayıda örneği bulunmaktadır. Genelde düzensiz aralıklarla yayımlanmış salnameler/istatistikler idari, iktisadi, askeri ve sosyo-kültürel yapı ile demografi hakkında ayrıntılı veriler sunmakta olup cumhuriyetin ilanından sonra da varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu makalede, Yunan işgalinden kurtulduktan sonra ismi “İzmir” yapılmış vilayet adına, eski Türkçe ve Lâtin kökenli Türk harfleriyle yayımlanmış resmi yıllıklar üzerinden, geçmişi Osmanlı’ya inen İzmir Milli Kütüphanesi’nin cumhuriyet Türkiye’sindeki gelişimi irdelenecektir. Bu yapılırken, İzmir’in taşınmaz kültür envanterinin incilerinden olan kütüphanenin bulunduğu kent, Türkiye ve evrensel kültür mirasına yaptığı katkı da ortaya konulacaktır.  

---