Konya Sanat

Yazarlar: Mehmet Ali SEVİMLİ

Konular:Sanat

Anahtar Kelimeler:Üçüncü Sinema,Politik Sinema,Türk Sineması,ErdKıral

Özet: 1960’larda Latin Amerika’da Hollywood’un ticari sinema anlayışına bir tepki olarak ortaya çıkan Üçüncü Sinema, günümüze kadar kapsamını büyüterek gelmiştir. 1960’ların siyasi kaos ortamında düşük bütçeli filmler ve radikal manifestolarla ortaya çıkan Üçüncü Sinema, gelişmekte olan tüm üçüncü dünya ülkelerinde karşılık bulmaya başlamıştır. Latin Amerika’da Fernando Solanas, Octavio Getino ve Julio Garcia Espinosa gibi yönetmenlerin başını çektiği Üçüncü Sinema, içinde politik sinemanın da unsurlarını barındırarak muhalif bir sinema anlayışının ortaya çıkmasını sağlamıştır. 1945’te Endonezya ve Vietnam, 1946’da Filipinler’in bağımsızlıklarını ilan etmeleri; Çin ve Küba devrimleri, Üçüncü Sinema’nın ürün vereceği bir atmosfer yaratmıştır. Giderek halkasını genişleten Üçüncü Sinema hareketleri, 1960’lı yıllardan itibaren Türkiye’de de etkisini göstermeye başlamıştır. Türkiye’de Üçüncü Sinema’nın ilk etkileri “toplumsal gerçekçi” olarak bilinen filmlerde kendisini göstermiştir. Daha sonraki dönemlerde ise 1960 ve 1980 askeri darbelerinin de etkisiyle Üçüncü Sinema’ya örnek teşkil edecek politik filmler yapılmıştır. Bu tarzda film üreten yönetmenlerden birisi de Erden Kıral’dır. Bu çalışmada, Fernando Solanas ve Octavio Getino’nun Üçüncü Sinema Manifestosu ve Willemen’in Üçüncü Sinema kriterleri üzerinden Erden Kıral’ın ürettiği filmler, betimsel analiz yöntemiyle incelenerek “Üçüncü Sinema” kuramı bağlamında tartışılmıştır. Çalışmayla amaçlanan, yukarıda bahsedilen yönetmen ve kuramcıların Üçüncü Sinema kıstasları üzerinden, Erden Kıral filmlerinin ne derecede Üçüncü Sinema örneği olarak görülebileceğini saptamaktır. İnceleme sonucunda Erden Kıral filmlerinin Solanas Getino ve Willemen’in Üçüncü Sinema kriterlerine uyum sağladığı sonucuna varılmıştır.   

---