Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Salim Alan

Konular:-

Anahtar Kelimeler:-

Özet: İlk baskı makinesinin Gutenberg tarafından 1440 yılında çıkarıldığı bilinmektedir. Osmanlı Devleti’nde ise ilk basımevleri 15.yüzyılın sonlarına doğru yabancılar eliyle kurulmuştur. Türkçe baskı yapılan ilk matbaa ise İbrahim Müteferrika’nın girişimleriyle 1727 yılında kurulmuş ve işletilmiştir. Matbaanın yaygınlaşmasıyla birlikte gazeteler ortaya çıkmış, Osmanlı Devleti’nde ilk gazeteler matbaada olduğu gibi yabancılar tarafından çıkarılmıştır. İstanbul’daki Fransız Elçiliği 1795’te Bulletin Des Nouvelles (Haber Bülteni), 1796’da Gazete Française de Constantinople (İstanbul Fransız Gazetesi) ve 1797’de Mercure Oriental (Doğu Merkür’ü) gazetelerini Fransız kolonisi ve Fransızca bilenlere dağıtılması amacıyla yayınlamıştır. Osmanlı Devleti’nin ilk resmi gazetesi 1831 yılında yayınlanan Takvim-i Vakayi olsa da, 1828 yılında Mısır’da Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın girişimleriyle çıkarılan Vakayii Mısriyye gazetesi Türkçe yayınlanan ilk gazete olarak bilinmektedir. Bu gazetelerin ardından 1840 yılında Ceride-i Havadis, 1860 yılında ise Tercüman-ı Ahval gazeteleri çıkarılmıştır. Resmi gazete olan Takvim-i Vakayi kamuoyu oluşturmayı ve kamuoyunu bilgilendirmeyi, Ceride-i Havadis ise halkı eğitmeyi amaçlamıştır. Tercüman-ı Ahval gazetesi ise özel sermaye ile çıkarılan ilk gazete olma özelliğini taşımaktadır. Zamanla basım teknolojilerinin gelişip yaygınlaşmasıyla birlikte Osmanlı topraklarında çeşitli gazeteler çıkarılmaya başlanmıştır. Osmanlı basın hayatını Tanzimat Dönemi(1831-1876), 1.Meşrutiyet Dönemi(1876-1908) ve 2. Meşrutiyet Dönemi(1908-1918) olacak şekilde üçe ayırmak mümkündür. Bu çalışmada Osmanlı basınının 1831-1876 yılları arasındaki(Tanzimat Dönemi) durumu hakkında genel bir bilgi verilmeye ve Türk basın tarihi açısından önem arz eden ve ilk Türkçe gazete olan Vakayii Mısriyye gazetesi anlatılmaya çalışılmıştır.

---