Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Gonca Uncu
Konular:-
Anahtar Kelimeler:-
Özet: ‘İktidar’ kavramı, ilkel kabile hayatından bu yana var olmuştur. İktidarlar, tarih boyunca çeşitli yöntemlerle toplum üzerinde bir otorite kurmuş ve insanları kontrol etmeye çalışmıştır. Güç sahiplerinin, iktidarlarını devam ettirmesi ve varlıklarını sürdürebilmesi, 18. yüzyılda gerçekleşen Sanayi Devrimiyle beraber şekil değiştirmiştir. Foucault’un ‘Bio-iktidar’ adını verdiği yaşatma iktidarı, sanayi devriminin ortaya çıkardığı yeni toplumsal sınıf olan işçi sınıfının kontrolünü hedef alır. Bu yeni sınıfı denetlemek ve kontrol altında tutmak için bio-iktidarın kullandığı en önemli gözetim mekanizması ise Panoptikon’dur. ‘Her yeri gören göz’ anlamına gelen Panoptikon’un asıl amacı 20. yüzyılın toplumsal sınıflandırmasını yapılandırmaktır. Bunun yanında Kapitalizmle beraber ortaya çıkan Fordizm ise bir kitlesel üretim ve tüketim sistemidir. Bu sistem vasıfsızlaştırılan bireylerin, üretim süreçlerinde çok niteliksiz sorumluluklar alarak çalışmalarıyla gerçekleşmektedir. İşçiler, bütünün nasıl işlediği hakkında bir bilgileri olmadan, sadece planlanmış görev tanımlarını gerçekleştirirler. Kapitalizmin ürettiği yeni işçi sınıfı, emeğini bütünsel sisteme dahil edememektedir. Vasıfsız bir görevde kendini geliştiremeyen birey, aynı zamanda sürekli gözetlenmekte ve kontrol altında tutulmaktadır. Bu çalışma, usta sinemacı Charlie Chaplin’in en önemli filmlerinin biri olan 1936’da çektiği ‘Modern Zamanlar’ (Modern Times) filmi üzerinden incelenmiştir. Filmin analizinde kullanılacak kavramsal ve teorik çerçeve Foucault’un ‘Bio İktidar-Panoptikon kavramı ve Fordizm olmak üzere iki farklı kavram üzerinden incelenmiş ve sinema filmindeki çarpıcı sahneler ile somutlaştırılmıştır. Bu sahneler, araştırma konusunu en etkili temsil ettiği düşünülen sahneler dahilinde incelenmiştir. Filmin, akademik açıdan ilk kez incelenmemiş olması da, literatüre katkı sağlayıcı niteliktedir.