Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
Yazarlar: Işıl EGEMEN DEMİR
Konular:Hukuk
Anahtar Kelimeler:Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu,6458 sayılı YUKK’a dair 2019 değişiklikleri,Suriye iç savaşı,Sınır dışı,Idari gözetim
Özet: Bir ülkede yabancıların hukuki statülerine ilişkin düzenlemelerin önem arz etmesi, ülkede yabancıların sayısının önemli surette artması, hukuki statülerinin farklılık göstermesi sonucu söz konusu olur. Yabancıların ülkelerinden ayrılmasının nedeni, başka bir ülkede çalışmak, yaşamak gibi herhangi zorlayıcı bir etkenden bağımsız olabileceği gibi; savaş, doğal felaketler, güvenlik ihtiyacı gibi etkenlere de dayanabilir. Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet döneminde yabancılar ülkemize farklı nedenlerden gelmiş olmakla birlikte, özellikle Suriye’de 2011 yılında başlayan iç karışıklık sonucu Türkiye‘ye yönelen kitlesel ve ani akım toplum tarafından da hissedilir hale gelmiştir. Iç hukuk bakımından hem bireysel hem de kitlesel iltica hareketleri bakımından ulusal mevzuattaki ana kaynak 1994 İltica Yönetmeliğiydi. Yönetmeliğin kapsamına bireysel olarak iltica etmek isteyenler, hedef iltica ülkesine gitmek üzere transit ülke olarak Türkiye’de bulunanlar ile topluca iltica etmek isteyenler girmekteydi. İltica ile ilgili meseleler temelde 1994 Yönetmeliği ve genelgelerle halledilmekteydi Türkiye Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1951 Cenevre Sözleşmesine taraf olmasına rağmen, bu konu, kanun düzeyinde düzenlenmemişti. AB Müktesebatına Uyum Programı çerçevesinde, hazırlık çalışmalarına 2009 yılında başlanan ve uzun bir çalışma sonunda tamamlanan taslak metni 2012 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) sunulan 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, 04.04.2013 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiş; Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak 11.04.2013 tarihli, 28615 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır. Teşkilata ilişkin olanlar hariç diğer hükümlerin bir yıl sonra, yani 11.04.2014 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. YUKK’un hazırlanmasında, başta Avrupa Birliği müktesebatına ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına uyum olmak üzere birçok etken bulunmaktadır. Türk hukukunda birçok yenilik ve değişiklik getiren YUKK, yabancılarla ilgili tüm konuları kapsayan bir düzenleme değildir; ancak YUKK‘un yabancılarla ilgili çoğu dağınık düzenlemeleri tek bir çatı altında topladığını söyleyebiliriz. Hükümler, yabancılar, uluslararası koruma ve teşkilat başlıkları altında kaleme alınmıştır. Kanunda, yabancıların ülkeye girişi, ikametleri, sınır dışı edilmeleri, idari gözetim, vatansızların statüsü, uluslararası koruma ile idarî teşkilatlanma hususlarının düzenlenmiştir. Yürürlüğe girmesinden beş sene sonra, 24.12.2019 tarih ve 30988 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Bazı Kanunlarda ve 375 s. Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile YUKK’un bazı maddelerinde değişiklik yapılmıştır. Makalemizde, önem arz eden değişikliklere değinilecektir.