Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Evrim GERÇEK, Ahsen ERİM, Merve SAPMAZ ATALAR, İrem ÖZKARAALP, Beyza PEHLİVAN
Konular:Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri
Anahtar Kelimeler:Akıcılık bozuklukları,Akıcısız konuşma,Akıcısızlık tipleri,Hızlı bozuk konuşma,Konuşma anlaşılırlığı
Özet: Amaç: Bu çalışmada dil ve konuşma bozuklukları alanında yer alan ve akıcılık bozuklukları şemsiyesi altında bulunan HBK’nin tanımı, kapsamı, özellikleri, değerlendirilmesi ve terapisindeki güncel bilgilerin sentezlenmesi amaçlanmıştır. Böylece klinik ve araştırma alanında HBK’ye dikkat çekilmesi sağlanacaktır. Yöntem: Bu çalışmada geleneksel derleme yöntemi kullanılmıştır. İnceleme kapsamında; HBK’de görülen konuşma akıcısızlıkları, dilsel-motor özellikler, etiyoloji, eşlik eden bozukluklar, HBK’nin değerlendirilmesi ve terapisine ilişkin alanyazın incelemesi gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Yapılan incelemeler sonucunda, HBK’de konuşma hızının ötesinde akıcısızlık özellikleri, dil ve iletişim gibi diğer becerilerin de etkilendiği görülmüştür. Bunun yanı sıra HBK’nin diğer dil ve konuşma bozukluklarına ek olarak da görülebildiği, nadiren izole olarak görüldüğüne dair bulgular olduğu; HBK’nin etiyolojsi ile ilgili birçok farklı görüş ileri sürülmüş olup bunlarla birlikte bozukluğun nörolojik ve genetik temellerinin bulunduğuna dair pek çok kanıt temeli olduğu da görülmüştür. HBK’si olan bireylerde çeşitli becerilerde meydana gelen etkilenmelerin, bu bozukluğun çalışılması zor alanlardan biri olmasına neden olabildiği belirlenmiştir. Bu nedenle ayrıcı tanı içeren bir değerlendirmenin yapılması, terapi hedeflerini belirlemeye de yardımcıdır. Sonuç: HBK değerlendirmelerinde; konuşma hızının yanı sıra konuşmadaki akıcısızlık özellikleri, dil ve sesletim becerileri, dinleme ve anlatım becerileri, sözel olmayan iletişim becerileri, motor koordinasyon, işitsel ve görsel algı, bilişsel ve entelektüel beceriler, farkındalık ve kendini izleme gibi çok çeşitli becerilerin incelenmesi önerilmektedir. Birçok alanı etkilemesi nedeni ile çalışılması zor bir bozukluk olan HBK’de terapi genel olarak tanımlama, farkındalık, hız-sesletim-dil becerilerinin çalışılması ve izleme-takip aşamalarından oluşmaktadır. Bunlarla birlikte, HBK ‘kimsesiz çocuk’ benzetmesi ile anılmaktadır. Çünkü hem dil ve konuşma terapisi alanında hem de bozukluğu yaşayan bireyler arasında HBK’ye ilişkin farkındalığın oldukça düşük olduğu belirtilmektedir.