Türk Tıp Öğrencileri Araştırma Dergisi
Yazarlar: Nuran CETIN, MD, Zeynep ÇANOLU, Zeynep Serra ÖZLER, Koray EROL, Mert Akın ÇİLEK
Konular:Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri
Anahtar Kelimeler:Tuvalet eğitimi,Işeme disfonksiyonu,Çocukluk çağı
Özet: Tuvalet eğitimi, çocukların psikolojik gelişimleri açısından önemli bir süreçtir. Eğitime başlama yaşı ve tuvalet alışkanlığını kazanmak için geçen süre üzerinde çok sayıda faktör etkin rol oynamaktadır. İşeme bozuklukları tuvalet eğitimiyle yakından ilişkili bir kavramdır. Bu çalışmada tuvalet eğitimi etkileyen faktörlerin ve tuvalet eğitimi yaşı ile mesane fonksiyon bozukluğuna ait semptomlar arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalında poliklinik başvurusu olan 5-15 yaş aralığındaki çocukların verileri dahil edildi. Çalışmadaki veriler çocuğun poliklinik başvurusu sırasında anneden elde edildi. Çalışmaya alınan ailelerin sosyodemografik ve ekonomik özellikleri, çocuğa uygulanan tuvalet eğitim yöntemi, eğitime başlama yaşı, kardeş varlığı ve sayısı, ailenin yaşadığı yerleşim yeri, eğitimi veren kişi, anne ve babanın eğitim durumu, tuvalet tipi, tuvalet eğitiminin başladığı ve tamamlandığı yaş, çocuğun gece idrar kaçırıp kaçırmadığı, tuvalet korkusu, idrarını erteleme alışkanlığı, idrara ani sıkışma ya da koşturarak tuvalete gitme, sık ya da seyrek idrara gitme alışkanlığı, idrarı tutmaya çalışırken bacakların çaprazlanması, idrar yolu enfeksiyonu öyküsü olup olmadığı hakkında bilgilere ulaşıldı. Verileri analiz edilen 247 çocuğun ortanca yaşı 6,31 (5,2-15,34) yıl olup %47.4’ü kız idi. Ortalama tuvalet eğitimine başlama yaşı 26,4 ± 9,6 ay, eğitimin tamamlanma yaşı 34,8 ± 28,4 ay olup ortanca eğitim süresi 6 (2-18) ay idi. Geliri gideri karşılamayan ailelerde geliri giderini karşılayanlar ile kıyaslandığında eğitime başlama yaşı daha erkendi (sırası ile 2 (1,5-2) yıl, 2 (2-2,5), p = 0.013). Öğrenme süresi üniversite mezunu olmayan annelerin çocuklarında üniversite mezunu olanlara göre anlamlı olarak daha uzundu (p = 0,014). Tuvalet eğitimine 18 ayın altında başlanan çocuklarda öğrenme süresi daha uzun bulundu (p = 0,001). Öğrenme süresi kardeşi olan çocuklarda, erkek çocuklarda ve mesane fonksiyon bozukluğu semptomları olan hastalarda daha uzundu (sırası ile p = 0.004, p = 0.003, p = 0.048). Eğitim sırasında ceza uygulanan ve tuvalet korkusu olan çocuklarda mesane fonksiyon bozukluğu semptom sıklığının istatistiksel olarak anlamlı yüksek olduğu görüldü (sırası ile p = 0.035, p = 0.005). Lojistik regresyon analizinde tuvalet korkusu ve eğitimde ceza uygulamasının mesane fonksiyon bozukluğu için anlamlı risk faktörleri olduğu belirlendi (sırası ile Odds oranı: 1,905, p = 0.005; Odds oranı: 1,280, p = 0.043). Tuvalet eğitimi uygulanacak çocukların ailelerinin bilgi düzeylerinin artırılması mesane fonksiyon bozukluğu semptomlarının gelişmesinin önlenmesinde yardımcı olabilir. Bu amaçla rutin sağlık kontrollerine getirilen çocukların ailelerine tuvalet eğitimine başlama yaşı hakkında bilgi verilmesi ve eğitim sırasında uygulayacakları yöntemlerin anlatılması yol gösterici olabilir.