Türk Tıp Öğrencileri Araştırma Dergisi
Yazarlar: İ̇rem ARMAĞAN, Emel ULUPINAR
Konular:Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri
Anahtar Kelimeler:Nükleositoplazmik transport,Nükleer por kompleksi,Nörodejenerasyon,Yaşlanma
Özet: Çekirdek, hücrenin gen ekspresyonunun düzenlenmesinde kritik rol oynayan çok önemli bir organeldir. Nükleer zar içerisinde gömülü bulunan nükleer por kompleksleri (NPK) hücredekibüyük protein kompleksleridir ve nükleoporin (Nups) olarak adlandırılan 30'dan fazla farklı proteine sahiptir. Bu yapılar, RNA'nın ve nükleer import veya export sinyalleri taşıyan spesifik proteinlerin çift yönlü olarak taşınımının kontrolünde önemli rol oynarlar. Özellikle de nöronlar gibi uzun ömürlü hücrelerde, genomik bütünlüğünün korunması ve DNA onarım mekanizmalarının işlevlerinin yerine getirebilmesi için nükleositoplazmik transport işletiminin giderek biriken iç ve dış hasarlardan korunması özel bir öneme sahiptir. Son çalışmalar, nükleer zardaki ve NPK bileşenlerindeki değişikliklerin hem fizyolojik yaşlanma hem de toksik protein agregatları ile karakterize olan nörodejeneratif hastalıklarda nükleositoplazmik transport bozukluklarına yol açabileceğine işaret etmektedir. Bununla birlikte, bozulmuş nükleositoplazmik taşınımın bu problemlerin nedeni mi yoksa sonucu mu olduğu konusu hala belirsizliğini korumaktadır. Bu derlemede, nükleositoplazmik transport kusurlarının altında yatan moleküler mekanizmaların özetlenmesi amaçlanmıştır. Bu bilgiler, fizyolojik ve patolojik durumlarda gözlenen ortak mekanizmalara ilişkin öngörü sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda gelecekte yeni tedavi edici ve/veya koruyucu yaklaşımlar geliştirilmesi için düşünce yolunu da açacaktır.