Tevilat

Yazarlar: Kadir GÖMBEYAZ, Sadiye SEYMEN

Konular:Din Bilimi

Anahtar Kelimeler:Kelam,Gazzali,Faysalu't-tefrika,73 Fırka,Tekfir,Tekzib,Tevil

Özet: Faysalu’t-tefrika İmam Gazzâlî’nin (ö. 505/1111) mezhep taassubu-nun çok yoğun olduğu ve tekfîrin dışlayıcı bir silah olarak kullanıldığı bir dönemde tekfîre bir ölçü getirmek, daha doğrusu sınırlarını önemli ölçü-de daraltmak üzere kaleme aldığı bir eserdir. Bu eserinde naslara dair yapılan te’villerin tekfîre konu olup olmadığını veyahut hangi durumlarda tekfîre başvurulabileceğini tartıştığı bir bağlamda kendisine kadar gelen süreçte çoğu zaman diğer grupları dışlamak, hatta tekfîr etmek ve hakika-ti yalnızca kendi grubuna inhisar etmek üzere kullanılan 73 Fırka hadisi-ne yeni bir yaklaşım getirmektedir. Burada hadisi daha önce örneği bu-lunmayan bir şekilde ele alır ve itikadi İslam fırkalarının birbirlerini tekfîr ederken temel aldıkları bir hadisin bu kullanıma müsait olmadığını ve kendi ifadesiyle ‘Allah’ın geniş rahmetini daraltmadığı’nı ispatlamaya girişir. İşte bu makale Gazzâlî’nin söz konusu hadis karşısında ilmî nok-tada haklı eleştirilere maruz kalabileceği farklı yaklaşımını, arkasındaki muhtemel saikleri ve hadis vesilesiyle çizdiği çerçeveyi tartışarak tahlil etmeye çalışmakta ve bu yaklaşımının kendisinden sonraki döneme tesiri olup olmadığını sorgulamaktadır.

---