Journal of International Eastern European Studies
Yazarlar: Yücel ÖZTÜRK
Konular:Tarih
Anahtar Kelimeler:Kazak,Köle,Muhafız,Kadı Sicilleri,Kırım,Osmanlı,Rus
Özet: Kazak teriminin konumuzla ilgili ana kaynak olan şer‘iye sicillerinde hangi fonksiyonları ifade edecek şekilde kullanıldığının dikkatlice ayrıştırılarak analiz edilmesi, terimin aydınlatılması açısından önem taşımaktadır. Mevcut araştırmanın merkezi teması, sicillerde rastlanan ve olaylara göre hususi fonksiyon belirttiği düşünülen verilerin değerlendirilmesidir. Kırım kadı sicilleri üzerinde yürüttüğümüz çalışmalar neticesinde “kazak” terimi ile ilgili yeni verilere ulaştık. Söz konusu kaynaklarda “kazak” teriminin büyük çoğunlukla “esir” veya “köle” anlamında kullanıldığı tespit edilmiştir. Kazak teriminin Osmanlı merkezi idaresine bağlı diğer sancak ve eyaletlerde tutulan kadı sicillerinde de araştırması yapılmış, Kırım’daki kadar sık olmasa da, aynı anlamda kullanıldığı görülmüştür. Kazak mefhumunun birçok anlamlarından birisi “köle”dir. Mevcut araştırmalar çoğunlukla lügat manaları üzerinde yoğunlaşmıştır. Konunun idari tarih ile ilgili literatüre nasıl yansıdığı hususunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Mevcut literatürde “kazak” ın ihtiva ettiği köle anlamının doğrudan savaş esiri veya zorla alıkonma sonucu ortaya çıkan sosyal veya iktisadi kölelikten ziyade bütün imparatorluklarda hassa birliği olarak istihdam edilen muhafızlık ile ilgili bulunduğu anlaşılmaktadır.