Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi
Yazarlar: ["Nuray DEMİR ÖZTÜRK"]
Konular:-
DOI:10.34083/akaded.1088473
Anahtar Kelimeler:Osmanlı tıbbı,I. Mahmud,Muhtasar-ı fi’t-Tıbb,‘Osmân bin Mûsâ
Özet: Osmanlı bilim tarihine bakıldığında matematik, astronomi, tıp gibi çeşitli alanlarda yazılmış birçok eser mevcuttur. Bu sahanın içinde kaleme alınan tıp metinlerinin özellikle ihtiva ettikleri bilgiler, dilsel özellikleri, tercüme yahut telif olabilmeleri, yazıldıkları dönem, kimler için ve ne sebeplerle meydana getirildikleri gibi başlıklar eserler için dikkat çekici olduğundan pek çok araştırmanın da konusunu oluşturmuştur. Bu çalışmanın esasını da I. Mahmud devri tabiplerinden ‘Osmân bin Mûsâ bin Habîb el-Karahisârî’nin yazmış olduğu Muhtasar fi’t-Tıbb oluşturur. Bir mukaddime, on makale ve bir hatimeden meydana gelen eser 23 Şubat 1731’de müellifin kendi hattıyla tamamlanmıştır. Müellif, eserini Arapça muteber tıp kitaplarından faydalanarak hazırlamıştır. Literatür çalışmalarında Muhtasar fi’t-Tıbb’ın tek nüshasından söz edilmiştir. Ancak eserin daha eski ve yine müellif hattından çıkmış başka bir nüshasının daha tespiti tarafımızca yapılarak ayrıca eserin tanıtımı ve içeriği hakkında da bilgi verilmiştir. Eserin her iki nüshası incelendiğinde ortaya çıkan sorun farklı padişahlara yapılan ithaftan kaynaklanan yanlışlığın bulunmasıdır. Bu hususta yine incelememizde çözümlenmiştir. Çalışmamızda müellifin hayatı hakkında, kaynaklardan ve kendi eserlerinden yola çıkarak bahsedilmiş ardından eserlerine kısaca değinilmiş ve burada kendisine atfedilen ancak onun olmayan bir eserden de kısaca söz edilerek esas konumuzu oluşturan Muhtasar fi’t-Tıbb’a geçilmiştir. İncelememizde, eserin bütün makalelerinin içeriğine ve bölümlerine tek tek değinilmiş ve eser hakkında ayrıntılı bir tanıtımda bulunulmuştur. Amacımız böylesi hacimli ve muteber bilgiler ihtiva eden bu değerli tıp metninin ilim dünyasına tanıtımının yapılarak bundan sonra yapılacak çalışmalara zemin hazırlanmasını sağlamaktır.