Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi
Yazarlar: ["Burak BEKEN"]
Konular:-
DOI:10.34083/akaded.1149443
Anahtar Kelimeler:Klasik Türk şiiri,Kalpak,Kürk,Kıyafet,Sosyal hayat
Özet: Gündelik hayatta kullanılan birtakım giyim kuşam eşyaları, toplum içerisinde sadece bir kıyafet unsuru değil, aynı zamanda hem belli bir zümrenin sembolüdür hem de o toplumdaki bazı kimselerin imtiyaz sahibi olduklarını, zenginliklerini ve toplumsal rollerini göstermektedir. Esas itibariyle kürkten imal edilmekle beraber yünden veya çuhadan da elde edilen kalpak da bu eşyalardan biridir. Osmanlı toplum hayatında bir kıyafet unsuru olarak kullanılan kalpak, özellikle sincap, samur ve tilki kürkleri gibi yüksek kaliteli ve değerli kürklerden yapıldığından zenginlik ve gösteriş sembolü olarak algılanmaktadır. Ayrıca leventlerin bu başlığı takarak gezmeleri ve onların sert mizaçları kalpağa ayrı bir anlam da yüklemiştir. Sosyal hayata kayıtsız kalmayan klasik şairler de bu şiir geleneği içerisinde kalpağı gerek gerçek gerek sembolik anlamlarıyla değerlendirmiş ve şiirlerinde yarattıkları anlam dünyası içinde konumlandırmışlardır. Bu çalışmada şairlerin şiirlerine aldıkları unsurlardan biri olan "kalpak"ın Osmanlı Devleti’nin yazılı kaynaklarına ilk defa ne zaman ve nasıl girdiği araştırılmıştır. Beraberinde Osmanlı toplum hayatı içerisindeki yeri ve algısı ile klasik Türk şiirindeki serencamı anlatılmaya çalışılmıştır. Kalpağın Osmanlı arşivinde ve klasik Türk şiirinde tespit edilebilen örnekleri ile klasik Türk şiir geleneğinde nasıl öne çıktığı ve şairlerin zihninde nasıl bir şemaya sahip olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca kalpak kelimesinin zaman içindeki anlamsal değişimi sebepleri ile ifade edilmiştir.