Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi
Yazarlar: ["Filiz KILIÇ", "Şerife GÜZ"]
Konular:-
DOI:10.34083/akaded.1196135
Anahtar Kelimeler:Rushdi,Menaqıpname,Şeyh Ali Menaqıpname
Özet: Menâkıbnâmeler İslam edebiyatlarında bir velinin hayatı çevresinde oluşmuş menkıbe yahut kerametleri anlatan dinî-tasavvufî eserlerdir. İslâmî-Türk edebiyatında ilk örneklerine XIII. yüzyılda rastlanılan menâkıbnâmeler, günümüze kadar aralıksız devam eden türler arasındadır. Bu türün yeni bir örneği de klasik Türk edebiyatının son dönem şairlerinden olan Rüşdî’ye aittir. Kaynaklarda hakkında herhangi bir bilgiye rastlanılmayan şairin; hayatı, eserleri, ailesi ve yaşadığı dönemle ilgili muhtelif bilgilere, Mehmet Fatih Köksal Kütüphanesiʾnde yer alan ve şairin bilinen tek eseri, Şiir Külliyâtıʾndan ulaşılmıştır. Asıl adı Mustafa Rüşdî olan şair, farklı illerde görev yapmış bir muhasebe memurudur. Tekke çevresinde yetişmiş yazar-çizer zümresine dâhil edilen bir şairdir. Rüşdî, mensubu olduğu Kâdirîyye tarikatının adap ve erkânını bildirmek, Şeyh Ali namındaki şeyhinin menkıbevî ve tarihî hayatını nakletmek gibi amaçlarla müstakil bir manzum menâkıbnâme yazmıştır. Külliyâtʾın 31-43. sayfaları arasında yer alan menâkıbnâme, 202 beyitten oluşan çok kısa bir metindir. Şair, menâkıbnâmesinde şeyhi ve yaşadığı dönemle ilgili kayda değer bilgilere yer vermiştir. Bu yönüyle de eser, hem biyografik hem de tarihî kaynak olarak Türk edebiyatı, tarihi ve kültürüne önemli katkılar sağlamaktadır. Eser, şeyhin ölümünden kısa bir süre sonra yazıldığı için sözlü kültür ortamında yayılmadan doğrudan şairin kaleminden çıkmıştır. Bu çalışma aracılığıyla, Rüşdîʾnin Şeyh Ali için yazdığı manzum menâkıbnâmesi, ayrıntılı bir şekilde tanıtılarak transkripsiyonlu metni yayımlanacaktır.