Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi

Yazarlar: Gonca KUZAY DEMİR

Konular:Edebi İncelemeler

DOI:10.34083/akaded.1004035

Anahtar Kelimeler:Hero,Anti-Hero,Dede Korkut,Deli Dumrul.

Özet: Dede Korkut Kitabı’ndaki anlatmalar üzerine günümüze kadar oldukça önemli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların büyük bir çoğunluğu anlatmaların yapısal analizi üzerine kurgulanmış; anlatmalarda vurgulanan toplumsal birlik ve bütünlüğün sağlanışı farklı kahramanların maceraları ile çözümlenmiştir. Çalışmaların bir kısmı ise özellikle Dede Korkut anlatmalarındaki kahraman tiplerine yoğunlaşmıştır. Dede Korkut’un yiğitlerinin korkusuz, adaletli, cesur, akıllı ve zeki gibi bir dizi olumlu sıfatla anılan Türk destanlarında karşılaştığımız alp tipi kahraman tipolojisine uyum sağladığı tespit edilmiştir. Günümüze kadar elde edilen on üç anlatma içinde yalnızca Duha Koca Oğlu Deli Dumrul anlatmasında kahraman tipinin farklılık gösterdiği ortaya konulmuştur. Bireysel bir olayın ele alındığı anlatmanın, farklılık arz eden içerik ve yapı özellikleri üzerinde durulmuştur. Bu makalede; Deli Dumrul’un kahraman tipolojisi çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada öncelikle Dede Korkut anlatmalarındaki alp tipinin özellikleri verilmiş, daha sonra Duha Koca Oğlu Deli Dumrul anlatmasını farklı kılan özellikler belirlenmiş, Deli Dumrul’un geleneksel kahraman tipolojisinden ayrılan yönleri tartışılarak Deli Dumrul’un anti-kahraman olarak kabul edilip edilemeyeceği tartışılmıştır. Çalışmanın sonunda kahraman tipoloji çözümlemesi bakımından; Deli Dumrul’un Dede Korkut anlatmaları içerisindeki varlığı işlevsel olarak çözümlenmeye çalışılmıştır.

---