Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi

Yazarlar: Mustafa ARSLAN

Konular:Edebi İncelemeler

DOI:10.34083/akaded.986980

Anahtar Kelimeler:Zamanın Ruhu,Tasarım,Katmanlaşan Kahraman,Köroğlu

Özet: Kültür araştırmalarında tarihsel süreçteki etkileşim, değişim ve dönüşümlerin oluşturduğu farklı etkinlik ve işlevlerin dikkate sunulması hedeflerden biridir. Sözlü kültür ürünlerinin üretildiği zamana bağlı olmak yanında bilinçten bilince taşınarak varlığını sürdürdüğü bir yapıdan söz etmek mümkündür. Toplumun ve onu oluşturan bireylerin zihinsel akış halindeki veya yaşanan zamanda ürettiği/üretilen kültür unsurlarıyla ilişkisi, döneme ilişkin şartların etkisiyle de biçimlenir. Dönemi etki altına alan “zamanın ruhu” kavramı, geleneksel bilginin toplum içindeki dolaşımını sağlayan anlatıcı tipleri de etkiler. Bu bağlamda halk anlatılarını önceki nesillerden alıp kendi zamanında yaşatan ve geleceğe aktarılmasında önemli bir işlev üstlenmiş olan anlatıcı tiplerin de, zamanın ruhunun etkisinde kaldığını söylemek mümkündür. Buna bağlı olarak anlatıcıların anlatılar üzerinden yansıttığı farklı kodlamalar, metinlerin değişimi-dönüşümü ve katmanlaşması yanında kahraman tiplerin değişimi-dönüşümü ve katmanlaşmasını beraberinde getirmiştir. Bu noktada zamanın ruhu ve anlatıcının tasarımı ilişkiselliği temel alınarak kahraman ve özelliklerini farklı bir zemin üzerinden değerlendirmek imkânı doğar. Kahraman Köroğlu ve anlatıları da, bu bağlamdaki olgusal durumun en açık verilerine sahiptir. Bu sebeple makalede, zamanın ruhunun değişimine bağlı olarak anlatıcının zihinsel kodlamalarının değişiminden tasarımlanan Köroğlu’nun, anlatı kahramanı olarak katmanlaşan yapısı ve özellikleri ele alınmış ve değerlendirilmiştir.

---