Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi

Yazarlar: Kezban PAKSOY

Konular:Edebi İncelemeler

DOI:10.34083/akaded.1003504

Anahtar Kelimeler:Taşlıcalı Yahyâ Bey,Mesnevî,Hamse,Sebeb-i te’lif

Özet: Mesnevî nazım şekli, her beyti kendi arasında kafiyeli olması ve beyit sınırlaması olmaması hasebiyle uzun anlatılması gereken konuların anlatımında en çok tercih edilen nazım şekli olmuştur. Müellifler ilmî, ahlâkî, tarihî eserler ile hikâye ve efsane gibi konuları mesnevî nazım şekliyle kaleme almışlar, bazı şâirler beş mesnevî yazarak “hamse sahibi şâirler” olarak isimlerini edebiyat tarihimizde ön plana çıkarmışlardır. 16. yüzyıl Klasik Türk edebiyatının önemli şahsiyetlerinden biri olan Taşlıcalı Yahyâ Bey’e bu şöhreti kazandıran husus dîvân sahibi olmasının yanında hamse sahibi de olmasıdır. Hamsesinde yer alan mesnevîleri incelediğimizde ise Yahyâ Bey’in şiire olan yeteneğini görmenin yanında özellikle sebeb-i te’lif bölümlerinde onun hayatına ve iç dünyasına dair izleri de buluruz. Bu çalışmada Taşlıcalı Yahyâ Bey’in hamsesinde yer alan mesnevîlerin sebeb-i te’lif bölümleri mukayeseli olarak incelenmiştir. Hayatının farklı dönemlerinde kaleme aldığı mesnevîlerin yazılış sebeplerinin ortak yönleri ve ayrıştıkları hususlar tespite çalışılmıştır. Yahyâ Bey’in okuyucuyla hasbihâl ettiğini de söyleyebileceğimiz sebeb-i te’lif bölümlerinde yer alan beyitlerden hareketle biyografisine ve iç dünyasına dair hususlara da dikkat çekilmiştir.

---