Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi

Yazarlar: Dinçer ATAY

Konular:Edebi İncelemeler

DOI:10.34083/akaded.750999

Anahtar Kelimeler:Hayat,Hapishane,Şiir,Orhan Kemal,Bungunluk

Özet: Türk edebiyatında romancılığı ile ön plana çıkan Orhan Kemal, edebî hayatına şiir türü ile başlar. Hapishaneden arkadaşı Nâzım Hikmet’in telkinleri ile nesre dönüş yapan Orhan Kemal’in şiirleri, şiir aşığı bir gencin terennümlerini andırır. Devrinin önde gelen şairlerinden etkilenen Orhan Kemal, şiirlerinde genel olarak bireysel duyuşlarını işler. Biçimsel anlamda hece ölçüsüne ağırlık veren şair, Nâzım Hikmet tesiri ile serbest nazmı da dener. Orhan Kemal’in şiirlerinde görülen temel izlekler, bireysel düzlemdedir. Şahsî biyografisindeki gelişmeler, mazideki aşklar, kadın, yalnızlık, iç sıkıntısı ve sonrasında az da olsa görünüm veren toplumcu gerçekçi hususiyetler onun şiirlerindeki izleksel haritayı teşkil eder. Bununla birlikte hayata dair felsefî ol(a)mayan itirazlar ve sorgulamalar, şiirlerdeki duyuşlar arasındadır. Özellikle hapishane yıllarında yazdığı şiirlerinde karşımıza çıkan bunaltı, ontolojik derinlikten uzak bir görünüm verir. Özgürlük yitimi kaynaklı bungunluğun hâkim olduğu şiirlerin sayısı dikkat çekici seviyededir. Şiirlerde somutluk kazanan bunalmışlık hâli, eşine ve kızına duyduğu özlem, hayatın zorlukları, umulanların gerçek hayatta karşılığının olmayışı, hapishane mekânının insanı baskılayan boyutları ve mahkûmların muhtelif hâlleri genç şair Orhan Kemal’in şiirlerinin çıkış noktalarını verir. Bu çalışmada bugüne kadar üzerine pek az çalışma yapılan Orhan Kemal’in şiirlerindeki felsefî derinlikten yoksun, bireysel yaşantı kaynaklı görünüm kazanan bungunluk, bunalmışlık hâlleri ve hisleri şahıs – eser bağlamlı bir bakışla değerlendirilecektir. 

---