Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi

Yazarlar: Bahar SAYIM

Konular:Edebi İncelemeler

DOI:10.34083/akaded.546958

Anahtar Kelimeler:Mizah,Basın,Kamuoyu,Mücadele,Silah

Özet: Toplumdaki adaletsizliklere, haksızlıklara karşı mücadele etmeyi amaç edinen mizah, otoriteye direnerek onu ortadan kaldırmayı arzular. Bu işlevini yerine getirirken gülmece silahını aktif bir şekilde kullanır ve muhatabına doğrultur. Var olan düzene karşıt bir düzen kurarak kendi adaletini sağlamaya çalışır. Bu nedenle çoğu zaman baskı altına alınarak faaliyetleri engellenmeye çalışılır. Eski çağlardan beri mizahın birçok işlevi vardır. Bu çalışmada mizah ve basının mücadele işlevi üzerinde durulmuştur. Mizah ve basın, muhaliflerine karşı tavır takınırken bazı dönemlerde ileri gittikleri gerekçesiyle birçok yaptırımlarla karşılaşmışlardır. Bu tür uygulamalara rağmen halkı bilinçlendirmede önemli bir görev üstlenmişlerdir. Gerçekleştirdikleri faaliyetlerle kendilerince kötü olan hükümeti uyarmaya tabir-i caizse kulaklarını çekmeye çalışmışlardır. Kitle iletişim araçlarının yaygın olmadığı dönemlerde karikatürler de bu işlev için kullanılmıştır. Kısıtlama dönemlerinde baskı altına alınan basın, kamuoyu oluşturmada etkin bir araç olarak ortaya çıkmıştır. Halk ile yönetim arasında aracı işlevi gören basın, baskı dönemlerinde duygu, düşünce ve fikirleri yansıtma olanağı bulmuştur. 1908 II. Meşrutiyetin ilanı ile birlikte özgürlük ortamında gelişme olanağı bulan mizah basını, despot rejim ve yöneticileri hedef almış ve muhalif bir güç olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışma yüksek lisans tezinin bir bölümü olup bazı yerlerinde değişiklik yapılmıştır. Söz konusu çalışmada etkili bir silah konumundaki mizahın işlevinden ve kamuoyu oluşturmada etkin bir araç olan basından söz edilmeye ve bu iki kavramın mücadele ekseninde öneminden bahsedilmeye çalışılmıştır.

---