Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi

Yazarlar: Mehmet Akif YALÇINKAYA

Konular:Edebi İncelemeler

DOI:10.34083/akaded.647432

Anahtar Kelimeler:Kınalızâde Ali Efendi,Klasik Türk Edebiyatı,Münşeat

Özet: 16. yüzyılın meşhur simalarından olan Kınalızâde Ali Efendi çoğunluğu Arapça olmak üzere mensur pek çok eser kaleme almış velûd bir alimdir.Türkçe eserlerinden biri olan Münşeât’ı türününgüzel örnekleri arasında yerini almıştır. Münşeât, dîbâce (giriş bölümü), 79 Türkçe mektup ve hâtime (bitiş bölümü) olmak üzere üç bölümden meydana gelmektedir. Dîbâcenin sonunda muhtevası esas alınarak mektuplar beş başlık altında toplanmıştır. Birinci tür mektuplar tebrik ve kutlama içerikli tehniyetnâmelerdir. İkinci tür şefaatnâme ve sipariş içeren mektuplardır. Üçüncü tür mektuplar sevgi ve hasret içeren tahiyyetnameler. Dördüncü gruptaki mektuplar taziyetnâmelerdir. Beşinci grup ise bunların dışında çeşitli maksatlara binaen yazılmış mektuplardır. Fakat müellif son gruba herhangi bir örnek vermemiş, dördüncü gruptan sonra eserini sonlandırmıştır. Kaynaklarda Kınalızâde’nin Türkçeden başka Arap ve Fars dillerinde pek çok şiir yazdığı, nazire mecmualarında ve diğer mecmualarda pek çok şiirinin yer aldığı hatta divan sahibi olduğundan bahsedilmektedir. Fakat bahsi geçen bu divana henüz ulaşılamamıştır. Münşeâtlarda yer alan mektuplarınkarakteristik özelliklerinden birisi de nesir olarak kaleme alınan mektupların muhtelif yerlerinde konuya uygun düşen gerek münşeâtı yazan müellife gerekse başka şairlere ait mısra, beyit, nazm, kıta başta olmak üzere çeşitli nazım şekillerinde şiirlere yer verilmesidir. Bu şiirler Türkçe, Arapça, Farsça ve hatta mülemma tarzında yer alabilmektedir. Kınalızâde Ali Efendi’nin Münşeâtı’nda da Türkçe, Arapça ve Farsça şiirler mevcuttur. Bu çalışmada, önce müellifin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilecek ardından müellifin Münşeat’ında yer alanTürkçe şiirleri ele alınacaktır.

---