Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi

Yazarlar: M. Fatih KÖKSAL

Konular:Edebi İncelemeler

DOI:10.34083/akaded.650244

Anahtar Kelimeler:Şiir mecmuaları,Mecmû’a-i Nevâdir,Ilginç şiirler,Deneysel edebiyat,Klasik Türk Edebiyatı

Özet: Şiir mecmuaları, XVI. yüzyıl başlarından XX. yüzyıl ortalarına kadar, daha çok okumuş-yazmış şiir meraklısı kimselerce tutulan bir tür şiir defterleridir. Kayda değer bir kısmı, kendisi de şair olan mürettipler tarafından derlenen şiir mecmualarının içeriğinde daha çok manzum metinler bulunmakla birlikte mensur parçalar hatta şiir ve edebiyatla ilgisi olmayan bazı kayıtlar da mevcuttur. Bu mecmuaların bazısı tamamen rastgele seçilmiş nazım şekilleri, türleri ve şairlerden oluşan karma mecmualar iken daha az rastlanan bazısı ise belli bir konu, tür veya nazım şekline tahsis edilmiştir. Bu makalede tanıtılan, ihtiva ettiği malzeme itibarıyla çok ilginç olan mecmua da ikinci gruba dâhil edilebilecek türden bir mecmuadır. Mecmua, Süleymaniye Kütüphanesi Esad Ef. 3484 numarada kayıtlı olup, kitabın 35a-187b sayfaları arasında yer almaktadır. Mecmuanın baş kısmında kayıtlı Mecmû’a-i Nevâdir ibaresini bu eserin adı olarak kabul edebiliriz. Baş tarafına konulan, bu mecmuayı övücü bazı manzumelerle başlayan eserde, hemen tamamen şekil ve/veya muhteva yönünden sıra dışı ve ilginç özellikleri bulunan metinler bir araya toplanmıştır. Baş taraflarda daha ziyade harf oyunlarına ve diğer şekil özelliklerine dayalı manzum-mensur metinler varken ilerleyen bölümlerde muhteva bakımından bir farklılığı veya özel durumu olan metinlerin yer alması dikkat çekicidir. Eserde verilen metinlerin çoğunluğu Türkçe olmakla birlikte Farsça ve Arapça örneklere de yer verilmiştir. Özellikle görsel değeri olan manzumelerden bazılarının makalenin son kısmına fotoğrafları da eklenmiştir. Mecmuadaki şiirler, alışılmadık, belki garip, sıra dışı şiirler olduğu kadar, bu özelliğiyle eserin kendisi de şiir mecmuaları arasında farklı ve sıra dışı bir örnektir.

---