AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi

Yazarlar: Şevki IŞIKLI

Konular:-

DOI:10.5824/1309-­‐1581.2014.4.006.x

Anahtar Kelimeler:Büyük veri,Hesaplamalı düşünme,Beşeri sosyal bilimler,Bilim felsefesi,Etik.

Özet: Bilgi ekonomisinin petrolü olarak tanımlanan büyük verinin özellikle beşeri bilimlerde büyük bir dönüşüm başlattığı görüşü, son 10 yılın sık yinelenen bir söylemi haline gelmiştir. Bu dönüşüm, teknolojik yeteneklerimizin artmasıyla da ilişkilendirilir fakat buradaki asıl önemli etki, veriyi nasıl kullanacağımızı söyleyen düşünme biçimlerimizde gerçekleşmektedir. Veri tabanlı olan hesaplamalı düşünme biçimi; beşeri bilimleri, fen bilimleriyle desteklenen fizikalizmin baskısından kurtarmaya başlamıştır. Beşeri bilimler, son iki yüzyıldır “bilim” olduklarını ispatlamak için tarihselcilik, hermeneutik, fenomenoloji gibi arayışlarla yeni yöntembilimsel görüşler geliştirdiler fakat yine de büyük veri çağına gelinceye, hesaplamalı düşünme yöntemini kullanmaya başlayıncaya kadar doğa bilimcilerin hakimiyetinde bulunan “bilim camiası” tarafından sosyal ve beşeri araştırmaların bilim olarak kabul edildiklerini söylemek mümkün olmamıştır. Büyük veri, beşeri bilimlere, “bilim” olmanın temel niteliklerinden addedilen “sayısal” olmayı, bu yolla olayları önceden tahmin etme becerisini “hediye” etmiştir. Bu yüzden büyük veri, teknik bir yaklaşımla yalnızca Google uzmanları, istatistikçiler ve ekonomistler için değil, felsefi bir yaklaşımla genel beşeri bilimlerin yeni türden anlaşılması için yeniden ele alınmayı hak etmektedir.

---