AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi
Yazarlar: Selma Koç AKGÜL, Betül PAZARBAŞI, Göktürk YILDIZ
Konular:-
DOI:10.5824/1309‐1581.2016.4.003.x
Anahtar Kelimeler:Siyasal iletişim,Twitter,Siyasi haber aktörleri,SU24 Rus Uçağı,İçerik Analizi
Özet: İletişim teknolojilerindeki gelişme ile birlikte siyasal iletişim ve dış politika alanında izlenen stratejilerin temel dinamiği de önemli ölçüde değişmiştir. Ülkeler, siyasi aktörler ve dış politikanın yapımcıları özellikle kriz dönemlerinde uluslararası ilişkiler sisteminin vazgeçilmez ana unsurlarından biri olan dış habercilik alanında sosyal ağları da sokaktaki vatandaşı bilgilendirmek amacıyla etkin bir şekilde kullanmaya başlamıştır. Zira sosyal ağ kullanıcıları bireysel ve kolektif kimlik özelliklerine göre kişi, olay, yer, organizasyon v.b. olgularda konu ile ilgili daha kısa ve spesifik bilgi paylaşımlarında bulunarak ‘teknolojik fısıltı gazetesi’ olarak adlandırabileceğimiz bir ağın parçası konumundadırlar. Sosyal ağların katılımcı doğası gereği oluşan siyasal enformasyonun aynı anda pek çok kişiyle paylaşımına, onların düşüncelerinin sesi olmaya ve ilgili sosyal ağlarda tartışma zeminin yaratılmasına olanak sağlamaktadır. Siyasi haber aktörlerinin son on yıldan bu yana sosyal ağları, özellikle de Twitter’ ı siyasal iletişimde enformasyon alanları olarak yoğun kullandıkları bilinmektedir. Hızlı, eş zamanlı ve etkileşimli iletişime olanak sağlayan 140 karakterlik tweet iletilerinin yer aldığı siyasi haber aktörler ve kurumlarının resmi twitter hesapları haber kaynakları olarak kullanılmakta bazı tweet iletileri medyanın gündem maddesi olmaktadır. Bu kapsamda değerlendirildiğinde 24 Kasım 2015 tarihinde SU 24 Rus uçağının angajman kuralları gereği Türk uçakları tarafından düşürülmesi ile ilgili haberler medyanın gündemini oluşturmuştur. Olayla ilgili haber kaynağı olarak siyasi aktör ve devlet kurumlarının resmi twitter hesapları kullanılmıştır. Söz konusu olay; haber üretim sürecinde haber kaynağı olarak sosyal ağların kullanımı, siyasi haber aktör ve kurumlarının sosyal ağları nasıl kullanmaları gerektiği, içerik oluşumu ve kullanma kültürü konularını tekrar gündeme getirmiş ve tartışmaya açmıştır. Çalışma ile; Su 24 Rus uçağının düşürülmesi ile ilgili Türk ve Rus siyasi haber aktörlerinin resmi twitter hesaplarında paylaştıkları tweet iletilerinin karşılaştırmalı analizleri yapılarak dış politika alanında iki ülke siyasi haber aktörlerinin twitter kullanımında, ileti içerik ve paylaşım özelliklerinin ortaya konulması ve twitter iletilerininin medyada haber kaynağı olarak etkin kullanılıp kullanılmadığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu çerçevede çalışmanın araştırma soruları şu şekilde oluşturulmuştur: sosyal medya uluslararası boyutu olan bir olayda içerik aktarımına bağlı olarak kamunun gündemini nasıl belirlemekte, kamuoyunu ne şekilde yönlendirmektedir? Uluslararası ilişkiler alanında siyasi haber aktörleri sosyal ağlardan twitter’ı ne derece etkin kullanmakta, hangi iletileri paylaşmaktadır? Paylaşılan iletilerin geleneksel medyada haber kaynağı olarak kullanılıp kullanılmadığı ise cevaplanması gereken bir diğer soruyu oluşturmaktadır. Sosyal medya kullanıcıları için, sosyal medya ortamında var olan gündem aynı zamanda kamuoyu gündemidir ve kullanıcının kararlarını doğrudan etkiler düşüncesinden hareketle analitik ampirizm yaklaşımı perspektifinden yararlanılarak 24.11.2015-01.12.2015 tarihleri arasında Türk ve Rus siyasi haber aktörlerinin tweet iletileri içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Türk siyasi haber aktörleri twitter hesaplarını doğrudan enformasyon paylaşımında Rus siyasi haber aktörleri ise dolaylı enformasyon paylaşımında kullanmaktadır temel varsayımından yola çıkarak çalışma kapsamında her iki ülkenin devlet başkanları, iktidar ve muhalefet parti ve lider twitter hesapları ile silahlı kuvvetlerin resmi twitter hasapları olmak üzere toplam 20 resmi twitter hesabı ile Türk ve Rus geleneksel medyasının yüksek tirajlı iki gazetesi alınmıştır. Elde edilen bulgular; iletişim tekniği ve stratejilerinde farklılıklar olmasına rağmen dış politika ile ilgili bilgilendirme ve uygulamalarını meşrulaştırma amaçlarına uygun olarak her iki ülkenin de siyasi haber aktörlerinin eşzamanlı ve etkileşimli twitter uygulamasını yoğun olarak kullandıkları, haber kaynağı olarak twitter uygulamasının haber üretim sürecinde yer aldığı ve siyasi haber aktörlerinin tweet iletilerinin gündem oluşturabildiğini göstermektedir.