Adalet Dergisi
Yazarlar: Cihan OSMANAĞAOĞLU KARAHASANOĞLU
Konular:Hukuk
Anahtar Kelimeler:Fener Rum-Ortodoks Patrikhanesi,Osmanlı Devleti,Bizans,1862 Tarihli Rum Patrikliği Nizamatı
Özet: Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi, 1453’te İstanbul’un fethi sonrası, Bizans’tan Osmanlı Devleti’ne miras kalmış bir kurumdur. 1454’te Fatih Sultan Mehmet’in iradesi ile (İslâm hukukunun zimmet akdine ilişkin teorik hükümleri bağlamında) yeniden organize edilmiştir. Söz konusu patrikhane, Osmanlı Devleti’nin Rum-Ortodoks tebaasının dini akaidine ilişkin maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılayacaktı. Ayrıca, şahıs halleri, evlilik, miras, eğitim gibi konularda da Rum-Ortodoks cemaati, Fener Rum-Ortodoks Patrikhanesi’nin yönetimindeydi. Çünkü modern-seküler devlette, dini hükümlerin dışında kalan bu alanlar, Osmanlı Devleti hukuk sisteminde, on dokuzuncu yüz yılın ikinci yarısına kadar, dini-hukuki hükümlere bağlıydılar. Zira Osmanlı Devleti, meşruiyetini ilahi odaktan almaktaydı. Dolayısıyla teorik olarak, Müslüman ve Müslüman olmayan Osmanlı tebaasının bağlı olduğu hukuk kurum ve kurallarının geçerlilikleri İslâm hukukuna dayanmaktaydı. Fener Rum-Ortodoks Patrikhanesi’nin başında, (Fener) Rum-Ortodoks patriği bulunmaktaydı. Bu çalışmada Rum-Ortodoks patriğinin hukuki statüsü, patriğin sahip olması gereken nitelikler / seçilebilme koşulları ve seçilme şekli bağlamında, ifade edilmeye çalışılmıştır.