Adalet Dergisi
Yazarlar: Ekrem Buğra EKİNCİ
Konular:Hukuk
Anahtar Kelimeler:Osmanlı'da Hukuki Dönüşüm,Osmanlı'da gayrimüslimlerin hakları.,Klasik devir mahkemeleri
Özet: Fransa İhtilali’nin tesiriyle Osmanlı ülkesindeki gayrı müslimlerin hukukî statüsüne dair anlayışın değişmesi ve bunun Babıali’yi tazyik etmesi neticesinde siyasî ve adlî müesseselerde bir takım değişikliklerin yapılması zaruri oldu. Öte yandan XIX. asır başlarından itibaren Avrupa ile iktisadî münasebetlerinin artması, Osmanlı hükümetini adliye teşkilatını yeniden organize etmeye sevk etti. Bir yandan idare, ceza ve ticaret hukukunu tanzim eden yeni kanunlar yapılırken; gayrı müslim azaların da yer aldığı yeni mahkemeler ve ecnebi unsurlu davalara bakmak üzere ticaret mahkemeleri kuruldu. Bu ıslahat, Avrupa’yı da, gayrı müslimleri de tatmin etmekten uzak kaldığı gibi, Müslüman halkı da huzursuz etmiştir. Bu yenilikler Fransız örneğine göre yapılsa bile, şer’î prensiplerden ayrılmamaya dikkat edildi. Bu da sosyal hayat yanında, hukuk ve adliyede de düalite meydana getirdi. Gerek ihtiyaçların, gerekse Avrupa devletlerinin baskılarıyla şekillenen bu yenilikler Osmanlı Devleti’nin sonuna kadar sürdü. Cumhuriyet adliyesi, bu teşkilatın devamıdır.