Adalet Dergisi

Yazarlar: Hasan Tahsin FENDOĞLU, Merve ÜNAL AÇIKGÖZ, A.samet GÜLLER

Konular:Hukuk

Anahtar Kelimeler:Osmanlı,Reform,Anayasa,Sultan III üncü Selim,Sultan II nci Mahmut,Hariciye

Özet: Bu makalede, Osmanlı’da genel olarak, Karlofça Antlaşmasından (1699) Tanzimat Fermanına (1839) kadar olan süreçte anayasal düzenin bozulması ve modernleşme konu edinilmiş, Tanzimat Fermanı ve sonrasına girilmemiştir. Bir başka deyişle yaklaşık 140 yılın reform süreci anayasal açıdan ele alınmaya çalışılmıştır. Belirtilen süreçte Devletin genel görünümü, bu dönemde reforma ilişkin olarak yazılan makaleler, kitaplar belirtilmiş, hükümdarların, ilmiye ve seyfiye sınıfının rolü analiz edilmeye çalışılmış, hükümdarlardan özellikle Sultan III. Selim ve Sultan II. Mahmut tarafından yapılan yenilikler ve Devleti yeniden inşa süreci üzerinde durulmuştur. Çalışmada Sened-i İttifak konusuna girilmiş, Anayasa hukuku açısından değerlendirilmiştir. Sened-i İttifak’ın, merkezi hükümeti sınırlayıcı ve iki taraflı sözleşme niteliği, ulema, asker ve yöneticilere rağmen Ayan’ın devleti sınırlaması olduğu, bu senetle Padişah’ın mutlak vekili olan sadrazamın daha etkili bir konuma geldiği belirtilmiştir. Sened-i İttifak Türk İmparatorluğu için geçici bir önlemdir. Sened-i İttifak, Magna Charta’ya sadece şeklen benzer, içerik olarak farklıdır, hükümdarı gerçekte kısıtlamamış ve yetkiyi millete vermemiş olup derebeylerin zorbalığını meşrulaştıran bir utanç belgesidir. Çalışmada Osmanlı’nın yaklaşık 140 senesi anayasal açıdan analiz edilmeye çalışılmıştır.

---