Klinik Psikoloji Dergisi
Yazarlar: Ayşegül Durak Batıgün, Nesrin Hisli Şahin
Konular:-
Anahtar Kelimeler:-
Özet: İntihar davranışları tüm dünyada yaygın bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre 2015 yılında tüm dünyada intihar yoluyla yaşamını yitiren birey sayısı ortalama yüzbinde 10.7’dir. Türkiye’de ise kaba intihar hızı yüzbinde 4.1 olarak bildirilmektedir (TÜİK, 2015). Sorunun bu denli yaygın olması, intihar riski taşıyan bireylerin belirlenmesi ve bu esnada kullanılacak olan yöntemleri önemli kılmaktadır. Bu yöntemlerden biri de kendini değerlendirme türü ölçeklerin kullanımıdır. İlgili alanyazın incelendiğinde, bu amaçla sıklıkla kullanılan ölçeklerden birinin İntihar Olasılığı Ölçeği (İOÖ) olduğu görülmektedir. Türkiye’de bu ölçek üzerinde iki farklı temel çalışmanın (Eskin, 1993; Şahin ve Batıgün, 2000) mevcut olduğu ve bu çalışmalar sonucunda iki farklı formunun bulunduğu ve kullanıldığı gözlenmektedir. Şahin ve Batıgün’ün, 2000 yılında sınırlı bir örneklem ile gerçekleştirdikleri çalışma bir rapor haline getirilmiş, ancak yayınlanmamıştır. Aradan geçen sürede ölçeğin kullanımları esnasında, ilk çalışmada elde edilen faktör yapısının doğrulanamadığı gözlenmiş ve ölçek üzerinde daha büyük ve farklı örneklemler ile tekrar çalışılma ihtiyacı doğmuştur. Buradan hareketle mevcut çalışmanın amacı, ölçeğin Şahin ve Batıgün (2000) tarafından çalışılan formunun yapısını ve geçerlik ve güvenirlik bulgularını gözden geçirmektir. Çalışma, 301 (1. Örneklem) ve 994 (2. Örneklem) kişiden oluşan iki farklı örneklem grubu üzerinde yürütülmüş, ikinci örneklem yalnızca doğrulayıcı faktör analizi için kullanılmıştır. Çalışmada Frost Çok Boyutlu Mükemmelliyetçilik Ölçeği ve Kişilerarası İlişki Tarzları Ölçeği eş zamanlı geçerlik kriterleri olarak belirlenmiştir. Yapılan açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda “Sosyal destek/Benlik algısı”, “Öfke/Dürtüsellik”, “Umutsuzluk/Yalnızlık” ve “İntihar düşüncesi” olmak üzere dört faktör bulunmuştur. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçları, model uyum indekslerinin kabul edilebilir sınırlar içerisinde bulunduğunu göstermektedir. Başka bir deyişle elde edilen yeni faktör yapısı doğrulanmıştır. Ayrıca ölçeğin güvenirliğine ilişkin elde edilen bulgular da tatmin edici değerlerdedir.