19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi
Yazarlar: Yasin GÜR
Konular:Tarih
DOI:10.52835/19maysbd.946617
Anahtar Kelimeler:Anahtar Kelimeler: Sümer,Hitit,Eski Mısır,Savaş Arabası,At.
Özet: Bu çalışmada, savaş arabalarından ilk kez ne zaman yararlanıldığı, savaş arabalarının zamanla nasıl geliştirildiği, savaş arabası yapılırken hangi malzemeler kullanıldığı, yazılı ve görsel kanıtlardan yararlanılarak Hitit ve Eski Mısır krallığında savaş arabalarının nasıl ve kimler tarafından kullanıldığına dair bilgiler ele alınmaktadır. Savaş arabasına dair ilk görsel kanıtlar Sümerler tarafından yapılan Ur Standardı ve Akbabalar Steli üzerinde bulunmaktadır. Parmaklı tekerleğin kullanımına dair bulgular ise Güney Urallar ve Kuzey Kazakistan bölgesindeki mezar buluntularından gelmektedir. Anadolu’da Kültepe kazılarında bulunan silindir mühürlerin üzerinde savaş arabaları bulunmaktadır. Savaş arabalarının en önemli parçası olan atların, koşumlanmadan önce nasıl eğitimden geçirilmesi gerektiğini anlatan Kikkuli metni son derece önemli bir kaynaktır. Savaş arabalarının bakımı ve gideri çok olduğundan her kesimin sahip olabileceği bir silah olmamış, yalnızca soylu insanlar tarafından kullanılmıştır. Hititler savaş arabalarını dışarıdan almış ve zamanla geliştirmişlerdir. Hitit savaş arabasının kullanımını içeren birincil kaynaklar bulunmaktadır. Hititler savaş arabalarını savaş meydanlarında kullanmış, komşu krallıklarla da yapılan anlaşmalarla da savaş arabası desteği almıştır. Hitit savaş arabaları altı parmaklı ve dikdörtgen şekilde yapılmıştır. Arabalara iki adet at koşumlanmıştır. Arabaların kabinleri hayvan derileri ile kaplanmış, iki veya üç kişiden oluşan asker grubu tarafından kullanılmıştır. Hitit tarihinde ilk defa savaş arabaları Anitta döneminde kullanılmıştır. Eski Mısır krallığına savaş arabaları Hiksosların istilası sonucu girmiştir. Mısırlılar, Hiksoslardan gördükleri savaş arabalarını benimsemiş ve geliştirmişlerdir. Mısır’da savaş arabaları ilk defa Kamose’nin krallığı döneminde kullanılmıştır. Mısır savaş arabalarından bahseden birçok yazılı ve görsel kanıt bulunmaktadır. Genellikle tapınak duvarları ve kral yıllıkları savaş arabalarından bahsetmektedir. Mısır savaş arabaları başlarda dört parmaklı daha sonra ise altı parmaklı yapılmıştır. Arabanın kabini hayvan derileri ile kaplanmıştır. Arabayı iki asker kullanmıştır. Savaş arabasına iki at koşumlandırılmıştır. Eski Mısırlılar araba yapımında kullanılacak olan ahşap türlerini genellikle dışarıdan ithal etmiştir.