Üniversite Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Vural BAŞARAN
Konular:Sosyal
DOI:10.32329/uad.992911
Anahtar Kelimeler:Bilim,Teknoloji,Termodinamik,Balistik,Doğal Seçilim
Özet: Bu çalışmada bilim ve teknoloji arasındaki ilişki tarihsel örnekler üzerinden değerlendirilmiştir. Bilim son zamanlarda genel olarak teknolojiyi de kapsayacak şekilde kullanılmasına karşın bu çalışmada bilimi teorik, teknolojiyi ise pratik insan faaliyeti olarak tanımladık. Bu iki alan arasındaki ilişki tanımlama çabası Antik Dönem’deki tekhne-episteme ayrımına kadar götürülebilir. Bilim ve teknoloji arasındaki ilişkiye dair pek çok araştırmacı kafa yormuştur. Özellikle sosyologlar, filozoflar meslekten doğa bilimlerinden gelen bilimciler ve mühendisler bu konu hakkında yorumlarda bulunmuşlardır. Bu araştırma programları sonucunda ikisi arasındaki ilişkinin hiyerarşik ve hiyerarşik olmayan modelleri ortaya atılmıştır. Ben de bu yazıda bu modellere kısaca değindim. Bundan sonra bilim ve teknoloji tarihinden üç örnek vererek bu modellerden hangisinin tarihsel örneklerle daha uyumlu olduğu tartıştım. Bu örnekler: 1) balistik bilimi-topçuluk, 2) Termodinamik-buharlı makine ve 3) Yapay seçilim-doğal seçilim. Her üçü de esasen modern bilimin ürünleridir ve birincisi mekanik bilimiyle, ikincisi ısı bilimiyle ve sonuncusu biyoloji bilimiyle alakalıdır. Sonuç olarak bu makalede bilim ve teknoloji ilişkisinin hiyerarşik olmadığı, birbirleri ile yakından irtibatlı olduğu ve birbirlerini karşılıklı olarak etkiledikleri savlanmıştır.