Güvenlik Çalışmaları Dergisi
Yazarlar: Elif GÜRDAL
Konular:Uluslararası İlişkiler
DOI:10.54627/gcd.947822
Anahtar Kelimeler:Hegemonya,ABD Ulusal Güvenlik Strateji Belgeleri,Dünya Sistemleri Teorisi,Çin,ABD
Özet: Ulusal Güvenlik Strateji Belgeleri ABD’nin Soğuk Savaş sonrası yenidünya düzeni olarak tanımladığı ortamda kendine öngördüğü yol haritaları niteliğindedir. Reagan döneminde ilk kez yayımlanan ve belirli prensipler doğrultusunda bir sistematiğinin olması öngörülen bu Strateji Belgeleri hangi politik yaklaşım üzerinden güvenlik tedbiri alınacağını göstermektedir. Burada ABD’nin kendine tehdit olarak gördüğü unsurların çıkarımını yapmak mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada; ABD’nin 1990’ların başında stratejik ortak olarak gördüğü ancak son on yılda stratejik rakip hatta kimi zaman düşman, kimi zaman ise istikrarsız bir risk unsuru olarak tanımladığı Çin, strateji belgelerinde kronolojik olarak ele alınmıştır. 1987’den itibaren on dokuz kez yayımlanan Ulusal Güvenlik Strateji raporları Çin’e uygulanması öngörülen politikaların dönüşümü ve nedenleri açısından incelenmiştir. Bu nedenler ise hegemonya anlayışı üzerinden araştırılmıştır. Dolayısıyla çalışma, yöntem olarak belgelerin kaynak olarak kullanıldığı, ilişkisel bir bağlantının ortaya çıkarılması hedeflenen nitel bir araştırmadır. Ana amaç Çin’in Soğuk Savaş sonrası yükselişinin strateji belgelerine güvenlik bağlamında hangi aşamalarda nasıl yansıdığını ve güç rekabetinde Strateji Belgelerinde ne yönde bir Amerikan tepkisine yol açtığını bulmaya yöneliktir. Burada hegemon konumdaki aktörün güç gerileyişi ile öncülüğünü ettiği hegemonik düzene katılım teşvikleri arasında bir bağlantının olduğu görülmektedir. Yeni hegemonik lider uzun vadeli güç rekabetinde bulunulan rakiplerden ziyade hegemonik düzene teşvik için önü açılan dost ülkelerden çıkabilmektedir.