Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
Yazarlar: Mehmet Nuri DEMİR
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Yaşam,Ölüm,Ölüm olgusu
Özet: Baş döndürücü bir akış içerisinde ve bu akışın tam olarak öngörülmesinin mümkün olamadığı bir değişim, dönüşüm, performans vegüçlünün hayatta kalma refleksiyle daha çok bireylerin ve toplumların tanımlandığı ve kıymetlendirildiği bir çağın içerisindeyiz. Primitif toplumlardan günümüzün post-modern dünyasına kadar birçok kültür, gelenek ve yaşam biçimi ciddi birtakım değişimsel-dönüşümsel süreçlerden geçti. Bunlardan belki deilginç ve egzotik olanı ölüm olgusu ve bu olguya karşı takınılan tutum ve davranışta meydana gelen ve patolojik fenomenoloji diye betimlenebilecek oldukça problematik bir varlık inşa süreci içerisinde gerçekleşti. Ölüme verilen anlam, din, hayat felsefesi, zihniyet biçimi veya dünya görüşümüzden azade değildir. Dinimiz ya da bunun göstergesi olan yaşam tarzımız, ahlaksal değerlerimiz ölüm kavramına veya ölene karşı tavır ve tutumumuzu da belirler. Duygularımız, hislerimiz, ruhsal modumuz, zihin durumumuz kendimizle barışıklık durumumuz diğergâmlık, iyimserlik ya da kötümserlik ile karakterize edilebilecek duygu durumumuz aynı zamanda ölüm olgusuna karşılık gelen tutumuzun da bir göstergesidir. İnançsız bir kişi için ölüm olgusu herhangi bir anlam taşımayabildiği halde, inançlı biri için bunlar apayrı bir anlam ihtiva edebilir. Kimine göre ölüm saf bir hakikate varmanın veya ebedi bir saadete ermenin kurtuluş aracıydı. (Atina'nın düzmece mahkemesinde ölüme mahkum edilen Sokrates'in ölüm karşısındaki metaneti bununmücessem örneğiydi); kimisine göre ise ölüm bir dezentegrasyon yani parçalanmışlık, yok oluş ya da hiçliğin ta kendisiydi. Hayat ve ölüm arasındaki ani kopuşun getirmiş olduğu dengesizliğin, kaygı korku ve ürpertinin ruhsal bünyede açmış olduğu yaraların etkisi toplumsal ve psikolojik koşullara göre değişim gösterebilmektedir. Kimi toplumlar yas ve cenaze törenlerine verilen önemi minimum düzeyde tutarak bu işi biraz daha yavanlaştırmakta iken kimisi de bunu bir çeşit fantastik dizi, sinema, tiyatro ya da belki de imgesel- görüntüsel teşhircilik kıvamında bir olay gibi görerek onu olgusal düzleminden soyutlamaktadır. Ciddi kaza veya intihar olaylarının dahi, bilhassa akıllı telefonlarla duyarsız bir şekilde kayıt altına alınmaya çalısılması bir tesadüf değildir. Bu bildiride yukarıdaki argümanlardan yararlanılarak post-modern toplumun ölüm olgusuna atfettiği mana ve cenaze merasimlerine vermiş olduğu önem derecesi betimlenecektir. Ayrıca, Heidegger, Kierkegaard ve Byung Chul Han'ın perspektifinden esinlenilerek özlü bir şekilde ölüm ve ölüme yönelik kültleşmiş bakış açısı irdelenecektir. Bilhassa insanoğlunun kendisinin inşa ettiği varlık biçiminin, egzistansiyel özgürlüğünün veya ahlaksal değerlerinin inşasında ölüm olgusunun katkısının olup olmadığı değerlendirilecektir.