International Journal of Agricultural and Natural Sciences

Yazarlar: Sinem ÖZTÜRK ERDEM, Neriman BEYHAN, Leyla DEMİRSOY

Konular:

Anahtar Kelimeler:Eşeysel uyuşmazlık,Prunus avium L.,S-allel,Stiler ribonukleazlar

Özet: Rosaceae familyasına bağlı meyve türlerinde ve özellikle de kirazda yaygın olarak eşeysel uyuşmazlık görülmektedir. Kendine uyuşmazlık ve ayrıca grup uyuşmazlığı da yaygındır. Dünya’ da çok az sayıda kendine verimli kiraz çeşidi bulunmaktadır. Kirazlarda görülen uyuşmazlık mekanizması gametofitik tipte eşeysel uyuşmazlıktır. Rosaceae familyasına ait kendine uyuşmaz türler ve diğer bazı familyaların (Solanaceae ve Crucifera) eşeysel uyuşmalık gösteren bazı türlerinde aynı S allel ile polen büyümesini engelleyen S-locus genleri stiler ribonukleazlar (S-RNases) tarafından şifrelenmektedir. Dünya’da ve ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen standart kiraz çeşitlerinin S-allel genleri bilinmektedir. Hem yetiştiricilik ve hem de ıslah çalışmalarında kiraz çeşitlerinin S-allel genotiplerinin belirlenmesi önemlidir. Eşeysel uyuşmazlığın belirlenmesi çeşitli yöntemlerle yapılmaktadır. Bunlar; beyaz balon çiçeklenme safhasında kendileme ve melezleme yaparak meyve tutum oranlarının belirlenmesi, Floresan mikroskopi tekniği kullanılarak dişicik borusunda polen tüpü büyümesinin gözlenmesi ve moleküler yöntemlerdir. Son yıllarda moleküler yöntem olan PCR bazlı metodun geliştirilmesi ve bu konudaki çalışmalar hız kazanmıştır. Bu konuda yayımlanmış literatürlere göre, Dünya’da kirazlarda uyuşmazlık grup sayısının 44’ e ulaştığı belirlenmiştir.

---