Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
Yazarlar: ["Fatma ŞENGÜL"]
Konular:-
DOI:10.56387/ahbvedebiyat.1122367
Anahtar Kelimeler:Hac,Hac Yolları,Orta Anadolu,Bizans,Hıristiyanlık
Özet: Erken Hıristiyanlık tarihinde ilk hac uygulaması Bizans İmparatoru I. Konstantin’in 325 yılında Hıristiyanlığı resmi din ilan etmesinin ardından annesi Helena’yı İsa’nın doğduğu, çarmıha gerildiği ve gömüldüğü kutsal alanları ziyaret edip, kilise inşa faaliyetlerinde bulunmak üzere Kudüs’e göndermesi ile başlamıştır. İlk hacı olarak kabul edilen Helena’nın Kudüs yolculuğu sırasında İsa’nın çarmıha gerildiği haçın parçalarına ulaştığına dair inançların yayılması ile birlikte dördüncü yüzyılda Kudüs’ü ziyaret ve hac faaliyetleri önem kazanmıştır. Hacılar Kudüs’ün yanı sıra Hıristiyanlık adına şehit düşmüş aziz ve azizlere adanan yerleri de kutsal mekânlar olarak görmüş, ziyarette bulunmuşlardır. Hıristiyan hacılar, farklı medeniyetlerin ve dinlerin buluşma noktası olan ve Hıristiyan inananlar için birçok kutsal yeri barındıran Anadolu toprakları üzerinden kutsal toprakları ziyaret etmek için deniz ve kara yoluyla Kudüs’e ulaşmıştır. Bu çalışmada Erken Hıristiyanlık Dönemi’nde hac faaliyetleri ele alınmış olup, İstanbul’dan Kudüs’e uzanan Hıristiyan hac yolculuğunda Orta Anadolu’daki önemli merkezleri ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu kapsamda Helena ve Helena’dan sonra yolculuğa çıkan hacıların kullandığı güzergâhlar, hacıların kaleme aldığı itenerariumlar ve uğradığı yerler tespit edilip, Orta Anadolu’daki hac yolları ve önemli merkezler harita çizilerek belirtilmiştir. Orta Anadolu bölgesinde kullanılan bu yollar Roma resmi/askeri yolunun geçtiği ana noktalar olup, aziz ve azizelerin öldüğü ve röliklerinin muhafaza edildiği yerler ile piskoposluk merkezleri de önem kazanan diğer yerler olmuştur.