ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi

Yazarlar: Saniye VATANDAŞ

Konular:Sosyal Bilimler, Disiplinler Arası

Anahtar Kelimeler:Ideoloji,Aydınlanma,Bilim,Din

Özet: İdeoloji isim açısından tamamen, anlam ve işlevleriyle de büyük oranda modern zamanların bir olgusudur. Düşünsel kökleri Platon’a kadar uzanmakla birlikte, farklı filozofların düşüncelerinden beslenerek gelişimini sürdürmüş ve gerek anlam gerekse kendisinden beklenen işlevleri açısından sistematik bir şekilde ilk kez Aydınlanma çağında inşa olunmuştur. İsmen doğuşu ve ilk sistematik formunu kazanışı Devrim Fransa’sında gerçekleşen ideolojinin bu ilk zamanlardaki anlam ve işlevleri, 14. yüzyıldan beri devam etmekte olan geleneksel-modern, din-bilim, eski-yeni, geri-ileri geriliminden pay alarak oluşmuştur. Doğuş aşamasında “düşünce bilimi” anlamına sahiptir. Fakat kısa süre sonra öznesine göre değişen başka anlamlar ve işlevler üstlenmiştir. Bugün itibarıyla neredeyse her bireyin yanı sıra her devletin, toplumun, ülkenin, toplum kesiminin, siyasal ve ekonomik sistemin ideolojik nitelediklerinden bahsedilecek kadar bireysel ve toplumsal düşüncelere, sistemlere, felsefelere, yaşam tarzlarına ilişikli hâle gelmiş durumdadır. Dolayısıyla anlam ve işlevleriyle çok farklı boyutlar kazanmıştır. Bu inceleme ideolojinin Platon’dan başlayan ve Aydınlanma çağına uzanan süreçteki öncülerini ve Aydınlanma çağındaki inşa sürecini konu edinmektedir.

---