ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi
Yazarlar: ["Hakan TÜZÜN", "Mehmet Alperen ÖZÇELİK", "Fatma Semanur KORKMAZ ÖNER", "F. Nur BARAN AKSAKAL"]
Konular:-
DOI:10.35232/estudamhsd.1036620
Anahtar Kelimeler:COVID-19,Pandemi,Sağlık davranışları,Kısıtlama önlemleri
Özet: Pandemi döneminde fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme, içilen sigara miktarında değişimi içeren sağlık davranışları değişimi ve kısıtlama önlemleri hakkındaki tutumlar ile bunların ilişkili oldukları faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bir üniversite hastanesi polikliniklerine başvuran 18 yaş üstü bireylerde yüz yüze görüşme tekniği ile anket uygulanarak yürütülmüş, 1081(%86,4) kişiye ulaşılmıştır. Kısıtlama önlemleri hakkındaki tutumları değerlendirmek üzere oluşturulan sorulara verilen cevaplar, yüksek değerler daha çok desteklemeyi belirtecek biçimde puanlanarak tutum skoru elde edilmiştir. Katılımcıların %6,5’i fiziksel aktivite düzeyinin arttığını, %62,1’i azaldığını; %22’si daha sağlıklı beslendiğini, %17,9’u daha sağlıksız beslendiğini belirtmiştir. Sigara içenlerin %9,9’u içtikleri sigara miktarının azaldığını, %30’u arttığını belirtmiştir. Lojistik regresyon modeline göre, fiziksel aktivite düzeyinde azalma riski, en üst gelir grubunda (OR; %95 GA: 1,629; 1,013-2,619) ve COVID-19 geçirenlerde (1,451; 1,149-2,076) daha yüksektir. Bu risk, kısmen endişeli olanlar hariç, COVID-19 bulaşından endişeli olan gruplarda artmakta,18-25 yaş grubuna göre ise, 36-65 arasını içeren farklı yaş gruplarında daha azalmaktadır. Daha sağlıksız beslenme riski 46 yaş ve üzerini içeren farklı yaş gruplarında daha düşüktür. COVID-19 geçirme öyküsü olanlarda içilen sigara miktarında artış riski daha yüksektir (2,205; 1,318-3,689). Katılımcıların daha düşük oranda çok gerekli ya da gerekli olduklarını düşündükleri kısıtlama uygulamaları %61’le sokağa çıkma yasağı, %66’ıyla okulların kapatılmasıdır. İncelenen diğer kısıtlama önlemlerinin tümü için çok gerekli ya da kısmen gerekli olduğunu düşünenler %70’in üzerindedir. Tutum skoru COVID-19 bulaşından hiç endişesi olmayan gruptan, çok endişeli gruba doğru artmaktadır (p<0,001). Pandemi döneminde sağlık davranışlarında önemli derecede kötüleşme yaşandığı görülmektedir. Davranış değişimleri için daha yüksek riskli grupları öncelikle dikkate alan sağlığı geliştirme programları düzenlenmesi önerilebilir. Kısıtlama uygulamalarının yüksek oranda desteklenmesi, bu uygulamaların salgını baskılamada başarılı olmasında rol oynayan bir faktör olabilir.