Rast Müzikoloji Dergisi
Yazarlar: Gökhan YALÇIN
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Osmanlı/Türk musikisi,Nâyî Osman Dede'nin Defteri,Harf müzik yazısı,Kantemiroğlu Edvarı,Kevserî Mecmuası
Özet: On yedinci yüzyıl Türk musikisi literatür tarihinde ilk veönemli isimlerden birisi Nâyî Osman Dede'dir. Neyzenlikte "Kutbü'n-nâyî" derecesine ulaşmış bestekâr, şair ve şeyh Nâyî Osman Dede'nin hayatı kadar, kendi icat ettiği müzik yazısı ile saz eserlerini kaydettiği defteri hakkında da çok az şey bilinmektedir. Defterin tek nüshası vardır, özel bir kütüphanededir ve sadece birkaç kişi görebilmiştir. Defter ile ilgili çalışma da sınırlı sayıdadır. Nâyî Osman Dede'nin defteri hakkındaki ilk bilgilere Eugenia Popescu-Judetz tarafından, 1996 yılında yayınlanan Türk Musiki Kültürünün Anlamları adlı çalışmasında yer verilmiştir. Bu çalışmasında defterin genel özellikleri, nota işaretleri ve defterdeki saz eserlerinin isimleri bulunmaktadır. Defterden birkaç belge ve bir saz eserinin tıpkıbasımı ise ilk kez Nilgün Doğrusöz tarafından 2006 yılında yayınlanmıştır. Bu çalışmada ayrıca Rauf Yekta Bey'in deftere ilişkin hazırlamış olduğu bir şablon da yayınlanmıştır. Defter özel arşivde olduğu için üzerinde başka çalışma yapılamamıştır. Nâyî Osman Dede'nin defterini elinde bulunduran Rauf Yekta Bey'in torunu Yavuz Yekta Bey, 1996 yılında TRT için hazırlanan "Ney Belgeseli" adlı programda defteri tanıtmış ve bazı sayfalarını da yapılan bu program aracılığı ile yayınlamıştır. Yapılan ön araştırmalara göre yayınlanan bu sayfalarda üç saz eseri olduğu ve daha önce hiç bir araştırmacı tarafından üzerinde çalışma yapılmadığı belirlenmiştir. Bu sayfalarda Nâyî Osman Dede'nin defterinde kullandığı ve diğer araştırmacıların örneklendiremediği nota işaretlerinin bulunduğu görülmüştür. Bu çalışmanın amacı da Nâyî Osman Dede'nin defterinde yer verilen üç saz eserinin tanıtılması, eserlerde kullanılan işaretlerin ortaya konulması, şimdiye kadar tespit edilen bilgilerden de yararlanarak mevcut bilgilerin netleştirilmesi ve genişletilmesi olarak belirlenmiştir.