Rast Müzikoloji Dergisi
Yazarlar: Gamze KÖPRÜLÜ, Cevahir Korhan IŞILDAK
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Ritim,Usûl,Velvele,Yorum
Özet: Dünyanın varoluşu kadar eski olan ritim kavramı Türk mûsikîsinin iki önemli unsurundan biridir. İlkel toplumlarda insanın kendisini ifade edebilme çabası içerisinde yer alan ritim, gerek ibadet gerekse kendisini koruma içgüdüsü gibi ritüeller ile vücut bulmuştur. Farklı kültürler içerisinde yaşayan ritim, yüzyıllar boyunca farklı isimler ile kullanılagelmiştir. Özellikle Türk mûsikîsinde terim olarak, îkâ, devir, usûl gibi yüzyıllara göre değişim gösteren bir tablo oluşturmuştur. Temel ve mürekkep usûl kalıpları, Türk mûsikîsi formları üzerinde ana kalıp ve velvele olmak üzere iki farklı icrâ biçimi ile uygulanmaktadır. Usûllerin ana kalıplarını hareketlendirmek üzere ortaya konan ve daha çok yoruma dayalı olan velvele, 18. yüzyılda varlık gstemiştir. İlk olarak mevlevî ayinlerinde kullanılan velvele, bugün bütün Türk mûsikîsi formlarında kullanılır olmuştur. Bu çalışmada; Türk mûsikîsinde kullanılan velvelenin kullanım amaçları, gerekliliği, önemi ve usûl dinamiğinin yaşayan bir unsur olduğunun ortaya konması amaçlanmıştır.