Anka Tıp Dergisi
Yazarlar: Neslihan DEMİRCİ, Recep ÜSTÜNSOY, Bircan DİNÇ
Konular:Nörolojik Bilimler
DOI:10.38175/phnx.902744
Anahtar Kelimeler:Caernohabditis elegans,Sinirbilim,Hermafrodit,Ektotermik,Larva
Özet: Sinirbilim, milyonlarca nöron ve milyarlarca sinapstan oluşan insan beyninin yapı ve fonksiyonlarını anlamaya çalışır. Laboratuvar ortamında böylesine gelişmiş bir sistem için model oluşturmak ve incelemek mümkün değildir. Yirmi yılı aşkın süredir, insan sinir sistemine benzer özellikleri ve kolay incelenebilir yapısı nedeniyle Caernohabditis elegans (C. elegans), nöral ağların davranışını anlamak için faydalı bir model olarak öne çıkmaktadır. Oluşturulan modeller, davranış ve nöral aktivitelerin nicel analizlerinin yapılmasını, sinir ağlarının işleyişinin anlaşılmasını kolaylaştırır. Böylece hem hücre hem de organizma düzeyinde araştırmalar yapılabilmektedir. Sinirbilim çalışmalarının amacı, etki sonrası duyu nöronlarından aktarılan bilginin, motor nöronlar tarafından nasıl bir tepkiye dönüştüğünü anlamak; bu tepkilerin tekrarlı, tutarlı bir davranış haline gelmesinde etkinin rolünü kavramaktır. Genomu haritalandırılmış ilk hayvan olma avantajına sahip, farklı tekniklerle gözlenmesi mümkün ve kolay olan, memeli nöral-davranışsal örgüye ışık tutan C. elegans bu araştırmalarda oldukça verimli kullanılmaktadır. Bu araştırmalarda 2000’li yılların sonrasında, besi yeri ve karakterizasyona bağlı gelişmelere de bağlı olarak artış yaşandığı düşünülmektedir. Bu alandaki araştırmalar 2000’li yılların başından, 2021’e kadar katlanarak artmıştır. C. elegans ile yapılan sinirbilim araştırmaları ülkelere göre incelendiğinde, başı Amerika ve Almanya gibi ülkelerin çektiği görülmüştür. Bu konuda SCI-Expanded dergilerde yapılan 245 yayının 67’sini sinirbilim araştırmacıları oluştururken, 40’ını multidisipliner alanlarda çalışan araştırmacılar gerçekleştirmiştir. Bu çalışmada, C. elegans’ın genel özelliklerine ve sinirbilim araştırmalarındaki yerine değinilecek ve bu araştırmaların yıllara ve ülkelere göre dağılımları değerlendirilecektir.