Mühendislik ve Yer Bilimleri Dergisi
Yazarlar: Devrim ERDOĞAN, Nazar TANRINIAN, Alper SEZER, Eyyüb KARAKAN
Konular:Mühendislik, Ortak Disiplinler
Anahtar Kelimeler:Silt,K ortalamaları yöntemi,Bulanık c ortalamaları yöntemi,Kendini ayarlayabilen haritalar,ANFIS (Uygulamalı ağ tabanlı bulanık çıkarım sis-temi),Sıvılaşma,Dinamik üç eksenli basınç deneyi
Özet: Sıvılaşma, çevrimsel yükleme sırasında boşluksu-yu basıncında meydana gelen ani yükselmesi so-nucunda zeminin kayma dayanımında kayda de-ğer düşüşlerin ve buna bağlı olarak yüksek düzey-lerde oturmalar ve üst yapıda da hasarın meydana geldiği bir olgudur. Literatürde zeminlerin sıvıla-şabilirlikleri a) gerilme tabanlı b) deformasyon ta-banlı c) energy tabanlı d) sıvılaşma bünye modelle-rinin kullanıldığı sayısal modelleme teknikleri ve e) Arias yoğunluğu yöntemleri ile belirlenebilmekte-dir. Bu çalışmada, sıvılaşabilirliğin belirlenebilme-si için sınıflandırma (clustering) algoritmaları kul-lanılmıştır. Bu amaçla, non-plastik silt üzerinde yapılmış olan 54 tane dinamik üç eksenli basınç deneyinin sonuçları kullanılmıştır. Bu deney so-nuçları sıvılaşma sonrası oturma verilerini de kap-samaktadır. Deneyler, sıkılığı 30% ile 80% arasında 10% aralıklarla değişen ve 100 kPa altında konso-lide edilmiş non-plastik silt örnekleri üzerinde ger-çekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, eğitmen-siz sınıflandırma algoritmaları, non-plastik silt örneklerinin sıvılaşabilirliklerinin ve sıvılaşma sonrası hacimsel birim deformasyonlarının belir-lenmesinde etkili bir teknik olarak karşımıza çık-maktadır. Buna göre, çevrimsel gerilme oranı ve çevrim sayısı parametrelerinin sıvılaşma durumu-nun belirlenmesinde uygun girdiler olduğu görül-mektedir. Öte yandan, çevrimsel gerilme oranı, çev-rim sayısı, aşırı boşluksuyu basıncı oranı, çevrim-sel eksenel birim deformasyon parametrelerinin ise sıvılaşma sonrası hacimsel birim deformasyonla-rın sınıflandırılmasında etkili parametreler olduk-ları görülmektedir. Çevrimsel gerilme oranı, çevrim sayısı, aşırı boşluksuyu basıncı oranı, sıkılık ve çevrimsel eksenel birim deformasyon parametrele-rinin kombinasyonundan oluşan ANFIS’in kulla-nımı sıvılaşma sonrası hacimsel birim deformas-yonların tahmin edilmesinde kayda değer bir rol oynarken, bu parametreler sıvılaşmaya karşı güven sayısının tahmininde zayıf kalmaktadırlar.