Mühendislik ve Yer Bilimleri Dergisi

Yazarlar: Ali SARI, Çağdaş Öncü ARSLAN

Konular:Yerbilimleri, Ortak Disiplinler

Anahtar Kelimeler:Redoks,Anoksik,Bitümlü Şeyl

Özet: Redoksa duyarlı elementler; Molibden (Mo), Nikel (Ni), Uranyum (U), Vanadyum (V), Bakır (Cu), Kobalt (Co) ve Çinko (Zn)’dur. Bu elementlerin detritik elementler (Al, Ti, K, Sc, Fe, Si) ve organik madde (%TOC) ile olan korelasyon ilişkileri redoks koşullarının anaoksik olduğuna işaret etmektedir. %TOC ile Mo (r=0,933 pearson korelasyon katsayısı) ve Ni’nin (r = 0.703, pearson katsayısı) yüksek ve çok yüksek dereceli korelasyonları Mo ve Ni’in sediman içerisine taşınmasında organik maddenin çok önemli bir rol oynadığını göstermektedir. %TOC'un Uranyum (U) (r = 0.484, pearson korelasyon katsayısı) ve Kobalt’la (Co) (r=0,409 pearson korelasyon katsayısı) orta düzeydeki korelasyon ilişkileri, bu elementlerin sediman içerisine taşınmasında organik maddeye absopsiyon yada adsorpsiyon olduklarını belirtir. Demir (Fe) redoksa duyarlı bir element olmamasına rağmen %TOC ve Fe (r = 0.441, pearson korelasyon katsayısı) arasındaki orta düzeydeki korelasyon, sediman içerisine taşınmasında organik maddeye absopsiyon yada adsorpsiyon olduğunu belirtir. Vanadyum (V) ve Çinko (Zn) elementleri genellikle güvenilir bir redoks göstergesi element olmalarına rağmen, Bozcahüyük sahasında detritik kaynaklı oldukları belirlenmiştir. Organik madde (%TOC) ile Vanadyum (V) (r = -0,116 pearson korelasyon katsayısı), Çinko (Zn) (r = -0,201, pearson korelasyon katsayısı) ve Bakır (Cu)’ın (r = 0.335, pearson korelasyon katsayısı) arasındaki çok zayıf ve zayıf düzeydeki korelasyon ilişkileri, bu elementlerin sediman içerisine taşınmalarında organik maddenin rolünün olmadığını gösterir. V ve Zn elementlerinin Bozcahüyük sahası bitümlü kayaçlarında detritik kaynaklı oldukları belirlenmiştir. Bu nedenle, bu çalışmada için güvenilir redok belirteci elementler olamazlar.

---