Journal of Innovative Research in Social Studies
Yazarlar: Aslı BALCI, Nurbanu ŞEREN
Konular:Eğitim, Eğitim Araştırmaları
DOI:10.47503/jirss.1026038
Anahtar Kelimeler:Çocuk hakları,Eylem araştırması,İlkokul öğrencileri,Zihin haritaları
Özet: Bu araştırmada ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin çocuk haklarına yönelik algılarını oyun ve etkinlikler yoluyla iyileştirmek ve geliştirmek hedeflenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemleri içerisinde yer alan eylem araştırması desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Akdeniz bölgesinde yer alan bir devlet ilkokulunda 4. sınıfta öğrenim görmekte olan 25 ilkokul öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak zihin haritaları ve araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı-yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın başında öğrencilere zihin haritalarının ne olduğuna dair bilgi verilmiş ve örnekler gösterilmiş, daha sonra ise onlardan çocuk haklarına ilişkin bir zihin haritası oluşturmaları istenmiştir. Bu zihin haritaları incelendiğinde öğrencilerin çocuk haklarına ilişkin algılarında eksiklikler olduğu tespit edilmiştir. Bu kapsamda araştırmacılar tarafından bir eylem planı hazırlanmış ve uzman görüşü dâhilinde uygulamalar belirlenmiştir. Bu eylem planı 14 saat boyunca uygulanmıştır. Yapılan uygulama sonrasında öğrencilerden yeniden çocuk haklarına ilişkin zihin haritaları oluşturmaları istenmiştir. Elde edilen bu dokümanların yanı sıra ayrıca gönüllü beş öğrenci ile uygulamaya dair görüşmeler yapılmıştır. Veriler betimsel analiz kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında öğrencilerin uygulama öncesinde sırasıyla en çok eğitim hakkı, oyun/eğlenme hakkı ve yaşama hakkına yönelik görüşleri olduğu; en az ise vatandaşlık hakkı, sağlık hakkı ve korunma hakkına yer verdikleri görülmüştür. Uygulama sonrasında ise öğrenciler zihin haritalarında sırasıyla en çok yaşama hakkı, korunma hakkı ve vatandaşlık hakkına değinmiştir. Uygulama öncesinde neredeyse hiç değinilmeyen korunma hakkına da uygulama sonrasında birçok çocuğun yer verdiği görülmüştür. Uygulama sonrasında tüm temalarda uygulama öncesine göre kodlara ilişkin frekansların arttığı tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan görüşmeler sonrasında öğrencilerin uygulamaya ilişkin olumlu tutumlar geliştirdikleri söylenebilir.