Journal of Innovative Research in Social Studies
Yazarlar: Elif IŞIK DEMİRHAN
Konular:Eğitim, Eğitim Araştırmaları
DOI:10.47503/jirss.931329
Anahtar Kelimeler:Toplumsal cinsiyet,Toplumsal cinsiyet eşitliği,Ders kitabı,Yurttaşlık
Özet: Toplumsal cinsiyet algısı ilk olarak ailede şekillenmeye başlar. Bireyin okula başlaması ile bu algı pekiştirilmekte ya da bu algıda değişiklikler meydana gelmektedir. Bireyin toplumsal cinsiyet algısında, eğitimin rolü yadsınamaz bir gerçektir. Öğretim programları, ders kitapları, öğretmen davranışları, okul kültürü, toplumsal cinsiyet algısını etkilemektedir. Bireyin, cinsiyetinden dolayı; diğer cinsiyetten farklı normlara göre değerlendirilmesi, toplumsal yaptırımların farklılaşması, tanınan hakların sınırlandırılması; bireysel gelişim açısından, insan hakları açısından, kabul edilmemesi gereken bir durumdur. Bu çalışmanın amacı; 4. sınıf “İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi” dersi öğretim programında ve ders kitabında toplumsal cinsiyet eşitliğine verilen önemi ve tespit edilen eksiklikleri açığa çıkarmaktır. Çalışma doküman analizi yapılarak hazırlanmış nitel bir araştırmadır. Çalışmada elde edilen bulgular; ders kitabında yer alan metinlerde toplumsal cinsiyet eşitliği vurgusu olduğu görülmektedir. Fakat kitapta yer alan görsellerde toplumsal cinsiyet eşitsizliği görülmektedir. Görsellerde meslekler temsil edilirken kalıp yargılar görülmektedir. Kazanımlarda “insan” vurgusu yapılırken temsiller hayvan resimleriyle verilmektedir. Ders kitabında 104 kadın görseline yer verilirken 196 erkek görseline yer verilmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı bir toplum oluşturulmak isteniyorsa, ders kitapları açısından yapılması gerekenler, Talim ve Terbiye Kurulu Kitap İnceleme Komisyonu yayınevlerinin hazırladıkları ders kitaplarını titiz bir şekilde incelemelidir. Ders kitabı yazarları, öğrencilerin toplumsal cinsiyet eşitliği algısını pekiştirecek metinler yazmalıdır. Ders kitabı yazarları toplumsal cinsiyet ile kalıplaşmış meslek algısını değiştirecek metinlere ve görsellere yer vermelidir. Ders kitaplarını yazan komisyonlarda görsel tasarım uzmanı, dil uzmanı ve eğitim bilimcilerin yanı sıra toplumsal cinsiyet konusunda eğitim almış kişilere de yer verilmelidir.