Gelişim ve Psikoloji Dergisi
Yazarlar: ["Muhammed Sukru AYDIN", "İlaydanur MERİÇ", "Fatma Berşan ŞAHİN", "Ecem Yıldız ERGÜN"]
Konular:-
DOI:10.51503/gpd.1110452
Anahtar Kelimeler:Prososyal yalan,Yalanın uygunluğu,Ebeveyn tutumları,Benlik kurgusu
Özet: Yalan, zamandan bağımsız olarak sosyal olarak uygun bulunmayan bir davranış olarak süregelmiştir. Aileler çocuklarını yalan söylemenin yanlış olduğu öğretisiyle büyütmektedirler. Hatta bu öğreti çocuk masallarında da büyük bir yer tutmaktadır. Buna rağmen yalanın sosyal yönden kabul gördüğü hatta teşvik edildiği türlerinin olduğu da bilinmektedir. Bu çalışmada çocukların sosyal yönden kabul gören bu yalan türlerini (prososyal yalan) ne derecede uygun buldukları ile ebeveynlerinin tutumları ve ebeveynlerin benlik kurguları arasındaki bağlantılar incelenmiştir. Çalışmaya yaşları 9-13 arasında değişen toplam 129 çocuk ve anneleri dâhil edilmiştir. Ebeveyn tutumlarının ölçümünde “Anne-Babalık Stilleri ve Boyutları Ölçeği”, benlik kurgusunun ölçümünde “İlişkisel-Bireyci-Toplulukçu Benlik Ölçeği” ve çocukların prososyal yalanı uygun bulma düzeylerinin ölçümünde ise “Prososyal Yalanın Uygunluğu Testi – Çocuk Formu” kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçları demokratik ve otoriter ebeveyn tutumlarının çocukların prososyal yalanı uygun bulma düzeyleri üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığını göstermektedir. Bununla birlikte ebeveynlerin izin verici tutumlarının artmasına bağlı olarak çocukların prososyal yalanın alt boyutu olan işbirlikçi yalanları uygun bulma düzeylerinin de arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuçlar benlik kurgusu üzerinden değerlendirildiğinde, annelerin benlik kurgularının çocukların prososyal yalanı uygun bulma düzeylerini anlamlı olarak etkilemediği bulunmuştur.